ERMENEK MEVLEVÎHÂNESİ’YLE İLGİLİ BİR BERATIN
DEĞERLENDİRİLMESİ

Ali ÜREMİŞ

ÖZET

Taşeli Bölgesinin ortalarındaki Ermenek’in; Karaman Türkmenlerine vatan, bir süre Karamanoğullarına başkent, sonra da İçel sancağına merkez olması ve ülkede yayılan tasavvufî teşekküllere aradığı ortamı sunması, önemli bir siyaset, kültür ve sanat şehrine dönüşmesine yol açmıştır. Karamanoğlu Halil Bey’in 1334’te şehirde yaptırdığı Zâviye ve diğer eserler bunu doğrulamaktadır. Araştırmada, Mevlevîlerin ibadet ve sosyal mekânları; tekke/zâviye/ mevlevîhânelerin devlet eliyle Ermenek’te de desteklendiğini gösteren 1205/1791 tarihli bir belge sunulmuştur. “Halil Bey Zâviyesi/Tekkesi” denilmesi yüzünden ismi, inşa tarihi, yeri vb. hususlarda karışıklıklara yol açıp XVI. yy’ın sonlarına doğru Mevlevîhâne adıyla anılmaya başlayan mekânın; beratın ifadesiyle “Ermenek Mevlevîhâne/Tekkesi” olduğu kesinleşmiştir. Şeyhi Seyyid Ali Dede’nin oğlu Mehmed Kadrî Dede’nin; Ermenek Şeyhîzade diye şöhretlenip 33 yıl İstanbul-Beşiktaş Mevlevîhânesi postnişinliği yapması, sıkça dergâha gelen Sultan II. Mahmud’la sohbet etmesi ve önemli bir ney virtüözünün yetişmesindeki katkısı, Mevlevîhâne’nin mevkiini göstermektedir. Taşbaşı Mahallesine dâhil oluş seyri tespit edilen Ermenek Mevlevîhânesi’nin, son şeyhi Hüsameddin Dede’nin yakınındaki evi ile etrafındaki meskenlerin bitişik ve örtme/tünellerle irtibatlı, külliye gibi avluya açılıp Pirpınarı Mescidiyle müştemilat tarzında kompleks oluşturması, yüzey araştırmalarıyla ilk defa işlenmiştir. Fonksiyonu azalınca semâhânesi Tekke Mescidi’ne çevrilip 1923’te imamlığına atanan Hüsameddin Dede’nin torunlarının verdiği malûmatla, ilgili hususlar teyit edilmiştir. Mescidin yerine 1994’te yapılan Tekke Camii’nin kapılarının üstüne; beratlı Ermenek Mevlevîhânesi’nin kısmî adı ve onarım kitabesi bırakılmıştır.

Benzer Konular:

Konya Mevlâna Asitanesi ve Mevlevihaneler KONYA MEVLÂNÂ DERGÂHI’NIN KAYBOLAN BİR YAPISI: TÜRBE HAMAMI – Yılmaz ÖNGE Ankaralı Mevlevi Mehmet Arısoy Dede’nin Hayatı ve Defteri – Arzu Yılmaz HZ.MEVLÂNÂ DERGÂHI İLE İLGİLİ VAKIF VE VAKFİYELER – İbrahim ATEŞ RÜZGÂRLAR KULESİ NE ATİNA MEVLEVÎHANESİ NE DE ONUN SEMAHANESİYDİ – Dr. Rıza DURU KARAMAN (LARENDE) MEVLEVİHANESİ – Hasan ÖZÖNDER