Mevlâna Müzesi’nin bünyesinde İhtisas Kütüphanesinden ayrı olarak envanterleri yapılmış olan Müzelik Yazma Eserler koleksiyonunda kültür tarihimiz açısından çok önemli yazma eserler bulunmaktadır. Koleksiyonda yer alan eserler IX. Yüzyıldan XIX. Yüzyıla kadar uzanan tarihi seyirde Arap, Memluklu, Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemlerine ait Kuran-ı Kerim’ler, Mesnevi’ler ve diğer edebi eserlerdir. Bu eserler cilt, hat ve tezhip sanatı bakımından özellik arz eden yazma kitaplardır.
1.Mesnevi
El yazması. Env. No. 51. 49.5 x 32.5 cm. Selçuklu.1278.
Hattatı. Mehmed bin Abdullah Konevi. Hz. Mevlâna Mesnevi hakkında soru soran müridine şöyle cevap vermiştir: “Mesnevi harften, sesten, sözden kesilince derya olur. Ondan sonra o sözü söyleyen, o sözü dinleyen ve o söz, hepsi birden can olur.” Hz. Mevlâna’nın ölümünden beş yıl sonra yazılmış olan bu Mesnevi nüshası “Nüsha-i Kadîm” olarak kabul edilmektedir. Mehmet bin Abdullah Konevi hattı ile yazılmış olan Mesnevi altı cilt bir arada toplanmıştır. Mesnevi’nin kırmızı deriden yapılmış olan mıklebli cildi orijinal cildi olmayıp XVIII. Yüzyılda Osmanlı döneminde yapılmıştır. Nesih hat ile yazılmış olan Mesnevinin 1.2.3.4.5.6 sayfaları tam tezhiplidir. Diğer sayfalarda başlık tezhipleri bulunmaktadır.
- Mesnevi
El yazması. Env. No. 1177. 31 x 23.5cm. Selçuklu. 1323.
Hattatı: Sultan Veled’in azatlı kölesi Abdullah oğlu Osman.
Mesnevinin siyah deriden yapılmış cildi, 1976 yılında Necmeddin Okyay tarafından yapılmıştır. Kağıdı fligransız koyu samani renktedir. Yazısı nesih hat ile yazılmıştır. Tezhipleri geometrik ve bitkisel motiflidir. Her sahifede 25 satır, her satırda iki beyit vardır. Altı cilt bir aradadır.
- Mesnevi
El yazması. Env. No. 53. 42.5 x 30.5 cm. Beylikler. 1382.
Hattatı: Hasan bin Ahmed el Kirimi.
Şemsi Tebrizi Türbesi’nden Mevlâna Müzesine getirilen Mesnevinin cildi, kahverengi deriden yapılmış ve mıkleblidir. Her iki kapakta gömme olarak salbekli şemse motifi bulunmaktadır. Kâğıdı aharlı ve açık samani renklidir. Yazısı nesihle yazılmıştır. Ketebe kaydı 425 sayfada yer almaktadır.
- Mesnevi
El yazması. En.No. 2857. 25 x 18 cm. Türkistan. 1490.
Hattatı: Muhammed oğlu Katip Hasan.
1981 yılında Nasrullah Yasa adına müzeye hediye edilmiştir. Kahverengi deriden yapılmış cildin kapaklarında ağaç ve çiçek motiflerinin arasında aslan, tavşan, ejder gibi hayvan figürleri bulunmaktadır. Metin dört sütün üzerine talik ile yazılmıştır. Her sütunda 23 satır vardır. Mesnevinin 1b ve 2a sayfası serlevha biçiminde tezhiplidir. Tezhip türkuaz renklidir.
5-Mesnevî
El yazması. Env. No. 58. 32 x 21 cm. Osmanlı. 1552.
Hattatı. Konyalı Ali Oğlu Mevlevi Bâli Dede.
Kahverengi deri cildi mıkleblidir. Kapaklarında şemse ve salbek motifi vardır. Kâğıdı aharlı sultani abadisidir. 579 sayfa olan Mesnevinin metni nesihtir. Yazılar dört sütun üzerine düzenlenmiş olup metnin etrafı kırmızı mürekkepli cetvelle çevrilmiştir. 4, 92,175, 283, 371, 471 sayfaları tezhiplidir. Mesnevinin vakıf kaydı ilk sayfasında, ketebe kaydı son sahifesinde yazılıdır.
6.Mesnevi
El yazması. Env. No. 61.15 x 8.5 cm. Osmanlı.1607.
Hattatı. Kerim bin İbrahim Mutavatın-ı Halcanı.
Çâker-i Hanedan-ı Ali Osman Davut bin Allahverdi tarafından vakfedilen Mesnevinin cildi siyah deriden ve mıkleblidir. Kapaklarında şemse ve salbek motifi bulunan cildin iç kapakları, kırmızı renkli deridir. Şemse, salbek ve köşebentleri katı tekniğinde süslenmiştir. Metin iki sütun üzerine 17 satır olarak nesihle yazılmıştır. Ketebe ve vakfiye kaydı bulunan Mesnevinin 1. 2. 3. 4. 130. 131. 132, 133. 134. 249. 250. 251. 252, 403. 404. 405. 406. 407. 408, 529. 530. 531. 532. 667. 668. 669. 670 sayfaları tezhiplidir
7.Mesnevî
El yazması. Env. No. 63. 21.5 x 12 cm.Osmanlı. 1682.
Hattatı. Abdurraif bin Abdulgafur el Ahmed Abadi.
Siyah deri cildin kapaklarında bulunan şemse ve salbek motifi kırmızı boyalıdır. Cildin içi ebrulu kağıtla kaplıdır. Kağıdı ipek sultani aharlıdır. Mesnevinin metni dört sütün üzerine talik ile yazılmıştır. Vakfiyesi ve ketebe kaydı vardır.1, 109, 110, 205, 206, 329, 330, 407, 408, 519, 520 sayfaları tezhiplidir.
- Mesnevi
El yazması. Env. No. 65. 20 x 12.5 cm. Osmanlı. 1851.
Hattatı. Hüseyin bin Cafer Tebrizi.
Cildi kırmızı deriden yapılmıştır. Kapaklar ve mıklebi altın yaldızla baklava deseni tarzında süslenmiştir. Kağıdı ipek aharlıdır. Metin dört sütun üzerine Talik ile yazılmıştır. Vakfiyesi ve ketebe kaydı bulunan Mesnevinin 1, 3, 5, 6, 7, 123, 124, 127, 128, 133, 234, 235, 236, 237,238, 377, 378, 379, 380, 381, 494, 495, 496, 497, 632, 633, 634, 635, 636, 779, 780, 781 784, 785, 786 ve 787 sayfaları tezhiplidir.
9.Mesnevî
El yazması. Env. No. 81.34 x 21.5 cm. Osmanlı. 1847.
Hattatı. Buharalı El hac Mehmed Arif.
Mesnevî şerhinin 5.cildidir. Lake olan cildi mıklebsizdir. Cilt kapaklarında ortada kırmızı ve beyaz renkli güllerle küçük çiçeklerin bulunduğu dikdörtgen alan kırmızı mürekkeple yazılmış beyitlerin bulunduğu bordürle çevrilidir. Bunun dışında yer alan geniş bordürde siyah zemin üzerine serpiştirilmiş yıldız motifleri yer almaktadır. Cildin iç kapaklarında semseli ve salbekli süsleme bulunmaktadır. 162 sayfa olan Mesnevi talik ile yazılmıştır. Tezhibi bulunmamaktadır.
- Divan-ı Kebir
El yazması. Env.No. 68. 46 x 32 cm. Beylikler. 1366.
Hattatı. Hasan bin Osman el Mevlevi.
Kahverengi deri cildi şemse ve salbek motiflidir. Kağıdı filigransız, aharlı ve koyu samani renklidir. Metin dört sütun üzerine nesih ile yazılmıştır. Yazılar kırmızı mürekkeple cetvel içerisine alınmıştır. Divanı Kebirin bazı sayfaları tam, bazı sayfaları yarım sayfa tezhiplidir. Pek çok sayfasına başlık tezhibi yapılmıştır. Ketebe ve vakıf kaydı bulunmaktadır.
11.Divan-ı Kebir
El yazması. Env. No. 72. 30 x 20.5 cm. Osmanlı. 1854.
Hattatı. Mehmed Fehmi Dede.
İşkodralı Mustafa paşanın vakfı olan Divanı Kebirin cildi kahverengi deriden yapılmıştır. Kapaklarda oval biçimli şemse ve köşelerde iç içe geçmiş yaprakların arasında çiçet motifleri bulunmaktadır. Kağıdı ipek aharlı ve sarı renklidir. Metin dört sütun üzerine talik ile yazılmıştır. Ketebe ve vakıf kaydı bulunmaktadır.
Sekizinci sayfanın başlık tezhibinde sehpa üzerinde yeşil destarlı Mevlevi sikkesi yer almaktadır.
- Divan-ı Sultan Veled
El yazması. Env. No. 75. 31 x 21 cm. Beylikler. 1390.
Hattatı. Ahmed bin Muhammed.
Kırmızı deri ciltlidir. Kapakları ile mıklebinde gömme olarak şemse ve salbek motifleri bulunmaktadır. Kağıdı filigranlı, açık sarı renklidir. Metin dört sütun üzerine 27 satır olarak nesihle yazılmıştır. Birinci ve ikinci sayfasında daire içerisine alınmış sekiz kollu madalyon, altın varakla tezhiplidir. Ketebe ve vakıf kaydı bulunan divanın 1, 2, 3, 20, 35, 49, 62, 70, 79, 83, 86, 119, 150, 161, 173, 188 ve 226 sayfaları tezhiplidir.
- Kur’an
El yazması. Env. No. 1095.11.5 x 10.5 9. yy.
Ebru karton ciltlidir. Ceylan derisi üzerine Meryem Suresi kufi ile yazılmıştır. 16 sayfadır. Her sayfada 6 satır yazı bulunmaktadır.
- Kur’an
El yazması. Env. No. 1510. 36.5 x 27 cm. Selçuklu. 1128.
Kahverengi deri cildi şemseli ve salbeklidir. Cilt tamir görmüş ve yıpranmış durumdadır. Kağıdı aharlı ve koyu samani renklidir. Metin sülüsle 15 satır olarak yazılmıştır. İlk iki sayfası tezhiblidir. İkinci sayfa tamir görmüştür. Kur’an-ı Kerim’in aşere ve cüz gülleri tezhiplidir. Hattatı belli değildir.
- Kur’an
El yazması. Env.No. 12. 48.5 x 31 cm. Selçuklu. 1314.
Hattatı. İsmail bin Yusuf. Konya şehrinde yazılmış çok kıymetli yazmalardan birisidir. İki cilt olarak yazılmıştır. Kahverengi deri ciltler mıklebsiz olup, geometrik ve bitkisel süslemelere sahiptir. Kağıdı aharlı ve beyaz renklidir.
Metin sülüsle 7 satır olarak yazılmıştır. Birinci sayfası bütün olarak geometrik tarzda tezhiplenmiştir. İkinci ve üçüncü sayfaların kenarları tezhiplidir. Kur’an-ı Kerim’in secde ve hizip yerleri madalyon biçiminde tezhiplenmiştir. Birinci cild 826, ikinci cild 801 sayfadır.
Bazı sureler Farscaya tercümelidir. İkinci cildin 800 ncü sayfasında madalyon gerisinde “Konyalı Gazi oğlu Yakup tarafından” tezhip edildiği yazılıdır. 801. sayfada madalyon içerisinde bulunan ketebe kaydında şunlar ifade edilmektedir: “Bu Kur’an-ı Kerim’i Tanrı onun bereket ve burhanını yüceltsin Karaman oğlu Mahmut oğlu cihanın asıl soylarından hükümdar ve sultanların kardeşi, islam ve müslümanların yardımcısı, din ve devletin şecaatlısı, saliklerin, bilginlerin, gazi ve mücahitlerin koruyucusu, dostu ve sığınağı, azgın ve inatçıları kahir ve helak eden, hak yolunda çalışan, hudutlar bekçisi, muzaffer, mansur, müeyyet, adaletli, bilgin ve ümeranın büyüklerinden olan Halil’in, Tanrı onun sancaklarını yükseltsin, devletini kuvvetlendirsin, okuması için 714 yılı aylarında, kulların fakiri Yusuf oğlu İsmail, Konya şehrinde yazdı.”
- Kur’an
El Yazması. Env. No. 7. 33 x 24 cm. Osmanlı. 1452.
Hattatı. Hicazlı Abdullah oğlu Ahmed.
Kahverengi deriden yapılmış cildi mıkleblidir. Cildin her iki yüzünde etrafı tığlı şemse motifi yer almaktadır.
Kağıdı aharlı ve samani renklidir. Metin nesih ve sülüsle 15 satır olarak yazılmıştır. İlk iki sayfası mavi zemin üzerine palmet ve rumilerle tezhiplidir.
Vakıf ve kebe kaydı bulunan Kur’an-ı Kerim Edirne şehrinde yazılmıştır.
- Kur’an
El yazması. Env.No.2. 41 x 29 cm. Osmanlı. 1544.
Hattatı. Ali Rumi kızı Fatıma.
Lake cildi şemseli ve salbeklidir. Cildin yüzeyi hatai motifleriyle bezenmiştir. Kağıdı aharlı ve samani renklidir. İlk iki sayfası tezhiplidir. Metin nesih ve sülüsle 17 satır olarak yazılmıştır. Sahife kenarlarında hizp ve cüz gülleri tezhiplidir.
Rüstem Paşa tarafından Mevlana Dergahı’na vakfedilen Kuranı Kerim Fatıma isimli bir hanım tarafından yazılmıştır.
- Kur’an
El yazması. Env.No. 39. 20 x 12.5 cm. Osmanlı. 1672.
Hattatı. İsmail bin Ali.
Kahverengi deri cildi mıkleblidir. Cilt kapaklan altın yaldızla yapılmış asma yaprakları ve üzüm salkımı motifleriyle bezenmiştir. Kağıdı ipek aharlı ve samani renklidir. Metin sülüs ve nesih ile 11 satır olarak yazılmıştır. İlk iki sayfası tezhipli olan Kuranı Kerim Mısır valisi Muhammed Ali Paşa’nın beylerinden Suphi Bey’in vakfıdır.
- Kur’an
El Yazması. Env. No. 35. 16.5 x 11 cm. Osmanlı.1851.
Hattatı. Mehmed Nuri.
Kahverengi deri cildi barok tarzda iri kıvrım dallı yaprak motifleriyle bezenmiştir. Kağıdı aharlı ve samani renklidir. Metin nesih ile 15 satır olarak yazılmıştır. İlk iki sayfası bakır renkli zemin üzerine iri dal ve yapraklarla tezhiplidir. Ketebe ve vakıf kaydı bulunan Kur’an-ı Kerim Konya’nın eski valilerinden Eyüp Paşazade Mustafa Celaleddin tarafından Şems-i Tebrizi Türbesi’ne vakfedilmiştir.
- Kur’an
El yazması. (Sancak Kur’an) Env. No. 43. 4.3 cm. Osmanlı. 17. yy.
Gümüş muhafazalı Kur’an-ı Kerim karton ciltlidir. Kağıdı aharlı açık samani renklidir. İlk iki sayfası tezhiplenmiş olan Kur’an-ı Kerim gubari hat ile yazılmıştır. Ketebe kaydı yoktur.
- Kur’an
El yazması. Türkçe Tercümeli. Env.No. 19. 38 x 25cm. Osmanlı. 1561.
Hattatı: Egribozlu Mehmed bin Yusuf.
Kahverengi deri cildi şemse ve salbek motiflidir. Kağıdı ipek aharlıdır. Metin sülüs ile yazılmış ve cetvel içerisine alınmıştır. Kelimelerin altlarında Türkçe mealleri bulunan Kur’an-ı Kerim’in ketebe ve vakıf kaydı bulunmaktadır.
- Subhatü’l-Ebrâr.
Nureddin Abdurrahmân Câmi. Env. No. 123. 22 x 13.5 cm. Osmanlı. 1537.
Koyu yeşil renkli cildin kenarları zencirek motiflidir. Kağıdı aherli, filigranlı krem renklidir. Metin iki sütun halinde 15 satır nestalikle yazılıdır. Yazmada, Musa Peygamber ile Şeytan, İbrahim Peygamber ile ateşperest rahip, Zünnun ile âşık, Arapça bilmeyen İranlı ve Köylü ile Kentlinin resmedildiği 5 resim bulunmaktadır.
- Hadîkatü’s Sü’eda
Mehmed bin Süleyman Fuzûli. Env. No. 101. 26 x 14,5 cm. Osmanlı.1585.
Kahverengi deri cildi oval dilimli şemse ve salbek motifleriyle süslüdür. Kağıdı aherli krem renklidir. Metin 21 satır halinde nesihle yazılmıştır. 1b sayfasında bulunan tezhibi altın, mavi, siyah ve bordo renkli hatayî ve rûmî motiflerle bezenmiştir. Yazmada İsmail’in kurban edilmesi, Yusuf ile Yakub’un ayrılması, Yusuf’un kuyuya atılması, Yakub’a Yusuf’un öldüğünün söylenmesini konu alan 4 resim bulunmaktadır.
- Mecmua
Env. No. 102. 29 x17 cm. Osmanlı. 1687.
Hattatı. Muhammed bin Ahmed.
Bordo renkli deri cildi şemse ve salbek motiflidir. Kağıdı filigranlı ve beyaz renklidir. Yazmanın içerisinde boyalarla yapılmış süslemeler, hat örnekleri, mühürler ve bazı risaleler yer almaktadır.
25.Tesâvir-i Âl-i Osman
Env. No. 114. 36.5 x 26 cm. Osmanlı. 19.yy.
Cildi yeşil renkli kumaşla kaplanmıştır. Albüm de otuz bir Osmanlı Padişahının suluboyayla yapılmış otuz iki portresi yer almaktadır. Sultan II. Mahmud iki farklı kıyafetle resmedilmiştir. Resimlerin arka sayfasında padişahların doğum, tahta çıkış, tahttan iniş, ölüm tarihleri, saltanat süreleri ve gömülü oldukları türbeler yazılıdır. Albümün, Konya Müze Müdürlüğü tarafından tıpkı basımı yaptırılmıştır.
26.Evrâd-ı Mevlâna
Env.No. 1069.17 x 12 cm. Osmanlı. 1886.
Hattatı: Osman Selahaddin.
Kırmızı deri cildin kapaklarında ve mıklebinde oval bezeme içerisinde Destarlı Mevlevi sikkesi yer almaktadır. Kağıdı aherli koyu samanî renklidir. Birinci sayfada serlevha tezhibin ortasında yeşil destarlı Mevlevi sikkesi resmedilmiştir. Metin nesihle 11 satır olarak yazılmıştır. Ketebe kaydı vardır. Evradın 18a ve 19b sayfasında evradın okunması için Dürr-i Aden Hanım’a Yenikapı Mevlevhanesi Şeyhi Osman Selahaddin tarafından verilen icazet yazılıdır.
- Kur’an
El yazması. Env.No.3. 67 x 42 cm. Osmanlı.1557.
Hattatı: Seyyid Ahmedi Şîrazi oğlu Seyyid Mîreki.
Kur’an Damat Rüstem Paşa tarafından Mevlâna Dergâhına vakfedilmiştir. Kahverengi deriden yapılmış cildi mıkleplidir. Cildin her iki kapağında gömme tekniğinde şemse ve salbek motifleri yer almaktadır. Cildin tüm yüzeyi altın varaklı olup düğümlü Çin bulutu motifleriyle süslenmiştir. Kağıdı aharlı sultani ipektir. Metin sülüs ve nesih hat ile 13 satır olarak yazılmıştır. İlk dört sayfası tezhiplidir.
- Kur’an
El yazması. Env. No. 1149. 14 x 10 cm. Osmanlı. 1835.
Hattatı: Hafız Mustafa Şevki.
Kırmızı renkli deri cildi mıkleplidir. Cilt kapaklarında şemse ve salbeklerin kenar çizgisi üzerine altın noktalar kakılmıştır. Kağıdı ince ve sarı renklidir. İlk iki sayfası tam olarak tezhiplidir. Metin nesihle 15 satır olarak yazılmıştır.
- Kur’an
El Yazması. Env.No. 16.19.5 x 14 cm. Selçuklu. 1268.
Hattatı: Yakut-el Mustasami.
Kahverengi deri cildi Selçuklu dönemi cildi değildir. 19.yy cilt özelliklerine sahiptir. Kağıdı ipek aharlı olup 437 sayfadır. Metin nesih hat ile 20 satır olarak yazılmıştır. İlk dört sayfası tezhiplidir.
- Kur’an
El yazması. Env. No. 1478. 16.5 x 11 cm. Osmanlı. 1767.
Hattatı: Cezayirli Mehmet Oğlu İsmail.
Kırmızı renkli deri cildi mıklepli olup kapaklarında altın varaklı şemse ve salbek motifleri bulunmaktadır. Kağıdı aharlı, filigranlı ve sarımsı renklidir. Kur’an nesih hatla siyah zemin üzerine gümüşle yazılmıştır. İlk iki sayfası tezhiplidir.
