Sergilenen Eserler

1. Sanduka.

Ahşap. Ceviz. Env.No.323. Yük.265 cm. Selçuklu.1273.

Hz. Mevlâna’nın 1273 yılında ölümü üzerine, sanatkar Selim oğlu Abdülvahid tarafından fırınlanmış ceviz ağacından yapılmıştır. Sanduka kafes biçimindedir. Uzunluğu 291 cm. baş tarafının yüksekliği 265 cm.dir. Sandukanın baş tarafının alınlığı yuvarlak kemer formundadır. Alınlıkta içi içe geçmiş geometrik motifler yer almaktadır. Gövde kısmı yatay ve dikey panolara bölünmüştür. Bu kısımda yazı kuşakları ve bitkisel bezeme bulunmaktadır. Sandukanın iki yan yüzü simetrik olarak düzenlenmiştir, yatay ve dikey panolarla bölünmüş olan sanduka altıgenlerin oluşturduğu geçmeler ve yazı kuşakları ile bezenmiştir. Sandukanın gövdesinin üst kısmı ajur ve çatma tekniğinde, geometrik geçmeli biçimde yapılmıştır. Arka kısmında sandukanın içine girilebilecek biçimde küçük bir kapısı vardır. Kapı yazı ve bitkesel süslerle bezenmiştir. Sandukanın alt etek kısmında seyyar olan dört adet pano yer almaktadır. Çok ince işçilikli kafes işi olan bu panolar kufi biçimli yazı kuşağı ve geçmelerle bezenmiştir.

Mevlevi kaynakları Sultan Veled’in 1312 yılında Hz. Mevlâna’nın yanına defin edilmesinden sonra, bu sandukanın Hz. Mevlâna’nın babası Bahaeddin Veled’in üzerine konulduğunu belirtmektedirler. Bir başka rivayet de Kanuni döneminde sandukanın Bahaeddin Veled’in mezarı üzerine kaldırıldığı yönündedir. Sandukanın, Mevlâna’nın babasının üzerine alınması aynı zamanda bir efsanenin doğmasına da sebep olmuştur. Bu efsane şöyledir: “Hz. Mevlâna vefat edince, cenazesi, babası Sultanü’l-Ulema Baheddin Veled’in mezarının bulunduğu yere getirilirken, Bahaeddin Veled tabutu ile ayağa kalkmış, oğlunun büyüklüğüne, ilmine saygı göstererek baş ucunda ona yer vermiştir.”

Sandukanın alınlığında, yanlarında ve arka kapağında kabartma tekniğinde yazılmış kitabeler bulunmaktadır.

Sandukanın ayak ucunda yer alan kitabede:

“Bu kabri ziyaret eden mutlaka kutlu ve uğurlu olur. Bu kabir, Belhli Hüseyin oğlu Muhammed’in oğlu Mevlâna Muhammed’in istirahat yeridir. O, doğular ve batılardaki âlimlerin sultanıdır. Tanrının karanlıklar içinde parlayan nurudur. İmam oğlu, imam oğlu imamdır. İslam’ın direğidir. Celal ve ikram sahibi Tanrı’nın huzuruna haklı olarak iletendir. Ayetleri, nişanları yıkılmış olan din yolunun nişanlarını meydana çıkarandır. Alâmetleri zail ve belirsiz olan Hak ve yakın yollarının aydınlatanıdır. Hâli ile, ahlakı ile, arş hazinelerinin anahtarıdır. Sözüyle, sohbetiyle Fars definelerini gösterendir. Hakikat çiçekleri ile mahlukatın gönül bahçelerini süsleyendir. Kemal göz bebeğinin nurudur. Cemal suretinin ruhudur. Âşıkların göz bebeklerinin temerküz noktasıdır. Dünyadaki ariflerin boyunlarını Tanrı sevgisi gerdanlığı ile donatandır. Kur’an’ın gizli manalarını kavrayandır. Allah’a ait bilginlerin medarıdır. Âlimlerin kutbudur. Bütün nefisleri diriltendir. Hakkın, milletin ve dinin celâlidir. Peygamberlerin varisidir. Tam ve kusursuz velilerin sonudur. Yüksek mertebeler, makamlar, yüce fazilet ve menkıbeler sahibidir. Merhameti bol olan Tanrı’nın alkış ve selamı ona olsun. Mevlâna Muhammed, Allah onun sırrını muazzez ve mukaddes etsin ve kabrinin toprağını mis gibi kokutsun. Altı yüz yetmiş iki yılının Cemaziyelahir ayının beşinci günü geldiği yere göçtü. Bu sandukayı Selim oğlu Apdülvahid yaptı. Tanrı onu yarlugasın” yazılıdır.

Sandukanın üst tarafında Hz. Mevlâna’ya ait şu gazeller bulunmaktadır:

“Ölüm gününde benim tabutum giderken zannetme ki ben de bu cihanın derdi kalmıştır. Benim için ağlama ve ‘yazık, yazık’ deme. Felaket şeytanının tuzağına tutulmaktadır ki, o gibi kimselere hayıflanmak gerektir. Cenazemi görünce ‘ayrılık, ayrılık’ diye bağırma. Bana sevgilimle buluşma, görüşme o zaman nasip olacaktır. Beni mezara koyduklarında ‘elveda, elveda’ diye feryad etme. Mezar cennetlerdeki cemiyetler ile dünya arasında bir perdedir. İnmesini gördüğün şeyin çıkmasına da intizar et. Güneşin, ayın batması niçin ziyan olsun. Sana batma görünen hakikatte bir doğmadır. Mezar bir hapishane gibi görünse de ruhun kurtuluş yeridir. Hangi dane yere gömüldü de bitmedi. İnsan danesi hakkında şüphe neden hasıl oluyor. Hangi kova aşağıya indi de dolu olarak çıkmadı. Can Yusuf’u için kuyudan feryâd ü figâne sebep ne. Ağzını bu cihete kapadıktan sonra o tarafa açacaksın, senin hay u huyun lâmekan boşluğunda devam edecek.”

Sandukanın alt kısımlarında da şu gazeller yazılıdır:

“Benim toprağımdan eğer buğday çıkar ve ondan ekmek pişirirsen mest-ü hayranlığın artar. Onun hamuru ve ekmeği deli gibi olur. Tandırından sarhoş evi gibi tarap ve nağmeler çıkar. Eğer benim kabrimi ziyarete gelirsen sana kabrimin üstündeki balık sırtı raksan görünür.

Kardeş! Benim kabrime defsiz gelme; Çünkü Tanrı nın meclisinde gamlı durmak yakışmaz. Çenesi bağlı olarak mezarda uyuyanın ağzı o dildarın afyonunu çiğner. Eğer, o kefenden bir parçasını göğsüne bağlarsan ruhundan harabatlığa doğru bir kapı açılır. Artık her canipten sarhoşların çeng ü çegnamelerinin sesi gelir. Her işten bela ve betkar doğar. Beni Hak, aşk şarabından yaratmıştır. Ben büsbütün aşkım, her ne kadar ölüm beni sürtmüş ve ezmişse de, ben sarhoşum, benim aslım aşk şarabıydı. Sarhoş olmadan şaraptan bahsedersen ne çıkar. Benim ruhum bir kere Tebrizli Şemseddin’in ruhunun bulunduğu burca uçarsa bir daha gelmez.”

• Dolap

Ahşap. Ceviz. Env.No.328.Yük.245 cm. Selçuklu. 14. yy.başı

Tilavet odasının kuzey duvarına yerleştirilmiş olan dolap, ceviz ağacından kündekari tekniğinde yapılmıştır. Dolap 245 cm. yüksekliğinde, 185 cm. genişliğinde ve 38 cm. derinliğindedir. Dolabın dört yanını çevreleyen bordur ve kapaklarda altıgen for­mundaki panolar ile üç kollu yıldız biçimli parçalar kündekari tekniğinde birbirine geçmeli olarak düzenlenmiştir. Alınlığındaki panolar içerisinde celi sülüs hat ile yazılmış (Dua müminin silahıdır) ve (Namaz müminin nurudur) hadisi bulunmaktadır.

3. Kapı Kanatlan

Ahşap. Ceviz. Env.No.331.Yük. 210 cm. Osmanlı. 16.yy.

Semahaneden mescide açılan doğu yöndeki girişin kapı kanatlarıdır. Mescidin güney duvarında sergilenmektedir. Ceviz ağacından oyma tekniğinde yapılmıştır. Kapı kanatlarının orta alanında dikey dikdörtgen pano ile alt ve üst kısmında yatay dikdörtgen panolar bulunmaktadır.

Alınlıkta “Ey her kapıyı açan Allah’ım, kapının daima hayırlısını aç” duası vardır. Orta alandaki panoların göbeğinde kare çerçeve içine alınmış kufi hatla yazılmış pana yer almaktadır. Kapı kanatlarının tüm yüzeyi stilize edilmiş palmet ve rumi motifleriyle bezenmiştir.

4. Rahle

Ahşap.Ceviz. Env. No.332. Yük.94.5 cm. Selçuklu.1279.

Ceviz ağacından yapılmış olan rahle, Selçuklu dönemi ahşap işçiliğinin en güzel örneklerinden birisidir. Dergahların açık olduğu zamanda bu rahle üzerinde mesnevi bulunurmuş ve gelen ziyaretçiler teberrüken mesneviden bir sayfa okuyorlarmış.

Rahlenin dış yüzleri stilize edilmiş bitkisel kıvrım dal ve minilerle bezenmiştir. Bu bezemelerin üstünde bulunan boyalar silinmiş olup yer yer görülebilmektedir. Rahlenin yan yüzlerinde pano içine alınmış kuşakların birisinde “Vakafe haza’l- rahl ala’t-türbet el-mutahharat Sultanü’l-arifin” diğerinde Celâl el- hakk ve’d-din kaddese’llâhu sırrahu abduhu Cemalüddin el- hadim es-sahibf fi sene 678″ yazılıdır. Kitabe dilimize şu şekildi çevrilmiştir. “Bu rahleyi ariflerin sultanı, dinin ve hakkın celâli yani Hazreti Mevlâna Celaleddin Rûmi’nin Tanrı sırlarını kutsal eylesin. Pak türbesine onun hizmetkarlarından ve sahibinin hizmetkarlarından Cemalüddin 678 yılında vakfetti.” Abdullah oğlu Cemalüddin Selçuklu vezirlerinden Sahip Ata Fahreddin Ali’nin azatlı kölesidir. Sarayın baş perdecisi ve hademelerinin efendisidir. Rahlenin iç yüzlerinde lakeli, altın varakla yapılmış stilize edilmiş çift başlı kartal ve ondört adet aslan figürleri yer almaktadır.

5.Rahle

Ahşap. Ceviz. Env.No. 335. yük. 70.cm. Osmanlı. 18. yy

Ceviz ağacından yapılmıştır. Dış yüzleri oyma tekniğinde yapılmış kıvrım dal ve rumilerden oluşan bitkisel bezemeyle süs­lüdür. Ayak kısımları sivri kemer biçimli mihrap gibi boş bırakılmıştır. Stilize edilmiş çiçek, karanfil ve lale motifleri ile bezenmiştir. Rahlenin iç kısmında süsleme bulunmamaktadır.

6. Rahle

Sedef kakma. Env. No. 336.Yük. 51 cm. Osmanlı.18.yy.

Rahlenin dış yüzleri sedef kakma işçiliğe sahiptir. Merkezde dört kollu bir çiçek ile bunu çevreleyen baklava motifinin dört köşesinde gül ve kıvrımlı dallar bir daire ile çevrilidir. Dairenin dış kısımları ile rahlenin ayak tarafında bulunan boşluklar kıvrım dallarla çevrelenmiş gül motifleriyle bezelidir. Ayak boşluğunda ters lale motifi yer almaktadır. Rahlenin iç kısmı bordo renkli boyalı olup, üzerinde palmet ve rumilerle bezenmiş şemse motifi yer almaktadır.

7.Rahle

Ahşap. Ceviz. Env.No. 333. Yük.99 cm. Selçuklu. 13.yy.

Selçuklu dönemi ahşap işçiliğinin seçkin örneklerinden birisidir. Ceviz ağacından oyma ve ajur tekniğinde yapılmıştır. Dış yüzlerinde rumi motifi ve kıvrımlı dallardan oluşan bitkisel bezemeli yazı kuşağı ile çevrilidir. İç kapaklarında kırmızı boyalı zemin üzerinde ortada şemse benzeri kıvrım dallı bitkisel bezeme ile üst kısımda yazı kuşağı yer almaktadır. Rahle üzerinde bulunan kitabelerde şu hadisler yazılıdır: Ön yüz alt panoda: “Kale’n nebiyy-ü aleyhi’s salât ve’s selâm el- Kur’an kelâm Allah gayr’- mahluk ve kale aleyhi’s-selâm efdal el- ibâdet kırâet el- Kur’an ve kale ed-din en- nasiha”

Ön yüz üst panoda: “Ve kale’n nebi aleyhi’s selâm men ahabbe’l- ilim ve’l ulemâ lem yükteb hatfatühu madâme hayyâ, ve kale aleyhi’s-selâm men ahabbe şey’en ya’ma ve yasammü, inna’llâhe yuhibbü’l meali fi’l umur”.

Arka yüz alt panoda: “Ve kale’n nebi salla’llâh-ü aleyh ve’s-selâm ed-dünya sicn el mü’min vel cennet el-kâfir, ve kale aleyhi’s-selâm ve lem yeteabbed el-müte’abbidûn bi-misl el bekkâ min hifetî”. Arka yüz üst pano da:” Ve kale aleyhi’s-selâm men eksere zikr el- mevt radiye min ed- dünyâ bi’l-yesir ve eksirû min zikr hadim el-lezzât, ve kale aleyhi’s-selâm men kesüret salatuhu bi’l-leyl hasüne vechuhu bi’n-nehar sadaka rasuluhu” yazılıdır.

8. Rahle

Ahşap, Ceviz. Env.No. 337. Yük.60 cm. İran. 17.yy.

Mevlevi Dergâhı’ndan kalan eserlerdendir. Ceviz ağacından ajur tekniğinde yapılmıştır. İnce bir işçiliğe sahiptir. “Allah ve Ali” yazıları kufi hatla istif edilmiştir. Rahlenin kenarlarında altın yaldızla yazılmış sülüs hatlı yazı kuşağı yer almaktadır. Rahlenin ön yüz üst ponosunda bulunan kufi yazılar: “Ya Ali, Ya Ali, Ya Allah”, dekoratif bir şekilde dört kez “Ali ve La İlahe illallah Muhammed resulullah, Ali veliyyullah.”

Sülüs Yazılar “Kale’n-nebiyyü salla’llâh-ü aleyhi ve sellem hayrüküm men taalleme’l- Kur’an ve allemehu” “ve kale salla’llah-ü aleyhi ve sellem mesel el-mü’min ellezi yakra’u’l- Kur’an meselü’l-ütrücce rıhuha tayyib ve ta’muha tayyib ve meselü’l mü’min ellezi lâ yakra’u’l- Kur’an mesel et-temre lârîha leha ve ta’muha hulv meselü’l-munafık ellezi lâ yakrau’l-Kur’an ke-mesel el-hanzale leyse leha rıh ve ta’muha mürr sadaka rasuluh.” Alt panodaki Kufi yazılar: “Ya Ali, Allah, Allah, Alllah, Allah, Allah, Ya Ali.”

Sülüs Yazılar:

“An Ebf derdâ kale kale resul Allah Salla’llâhü aleyhi ve sellem men seleke tarikan yatlübü fihi ilmen seleke’llahü bihi tarikan min turuk el- cenne ve inne’l-melâikete le- tada’u ecnihateha rıdanli tâlib el-ilm ve inne’l- melâikete le tada’u ecnihateha rıdanli tâlib el- ilm ve inne’l- alim le- yestagfiru lehu men fi’s-semavat ve men fi’l- ard ve’l- hitan ü ff cevfel-ma’ve inne fadl el-âlim alâ’l- âbid ke- fadl el kamer leylet el-bedr alâ sa’ir el-kevâkib ve inne’l-ulemâ vereset el-enbiya ve inne’l-enbiya lem yûrisû dfnâr velâ dirhem innemâ veresû’l-ilm”. “Fe-men ahazehu ahaze bihazz vâfir ve kale aleyhi’s-selâm zeyyinû esvateküm bil-Kur’an sadaka resul Allah.” Arka yüz üst panosunda bulunan kufi yazılarda ise: “Maşaallah, Muhammed, Muhammed, Muhammed, Muhammed, Ali, Hasan, Hüseyin” ifadeleri yer almaktadır. Alt pano da, Kûff yazılar:

“Allah, Allah, mübarek bâd şâdî”. Ruviye an ba’z el- ekâbir rahimehüm Allâhü taâlâ an ba’z al-sahâbe rıdvan Allah aleyhim ecmain ennehu kale kale resul Allah salla’llâh aleyhi ve sellem ya Eba Hureyre taallem el- Kur’an ve allimhü’n-nâs velâ tezel kezâlike hattâ ye’tiyeke’l- mevt feinnehu in itâke ve ente kezalike ev ala zâlike haccet el- melâike ilâ kabrik kemâ yahuccu’l- mü’minûn ilâ Beyt Allah el-harâm allâhümme salli alâ Muhammed ve âlih el- tahirin”

Sülüs Yazılar:

“Ehl-i imânrâ şeref ez hânden-i Kur’an buved
Munis ez Kur’an güzined her kira imân buved
Her ki hâhed tâ d i leş pâkize vu rûşen buved
Çâre vu tedbfr-i ânkes hânden-i Kur’an buved
Şod aziz-i her du âlem her ki Kur’an hıfz kerd
Bi şek ender her du âlem hassa-i sübhan buved
Sa’diyâ cehdf bikun tâ cenk der Kur’an zeni
Zânki ferda restkârfyet hem ez Kur’an buved
Al-mütevekka’min himem il-mülûk ve’s-salatfn en yanzurû ehl haza’r- rahl li-zâd yevm’r-rahil fi zılliküm el zalil”.

Rahlenin iç tarafında ise sülüs hat ile yazılmış şu yazılar bulunmaktadır. “Allahüme salli alâ ‘n-Nebiyy el- Mekkiyy el- Medeniyy el- Haşimiyyel-Kureyşi es-Sırac el- muzi Seyyid el- Arab sahib es- sekme el- medfûn bi’l- Medine Ebi’l Kasım Muhammed hâtem el- enbiyâ ve alâ âlihi’l- ebrar ve essahibi’l -ahyâr ilâ yevm el- karâr hususan alâ Halifet Rasûl- Allah bi’s- sıdk ve’t tahkik eş -şeyh el- atik ve’r-rükn el- vesîk el- halim eş- şefik el- imâm bi’l- hakk Ebf Bekr es- Sıddık.”

“Ve alâ sahib el- minber ve’l- mihrâb hâdi’l- halâ’ik ilâ tarîk es- sevâb el imam bi’l-hakk Ömer ibn el-Hattâb ve alâ câmi’el- Kur’an ve hadim ehl el – cevr ve’t-tugyân sâhib el- haya ve’l- irfan el- imâm bi’l- hakk Osman ibn Affân ve alâ sâhib el-ilm ve’l- hilm ve’ş-şecaa ve’s- sehâve zevç el- Betûl Emir el- mü’minin Ebi’l Hasaneyn Ali ibn Ebi Tâlib radiya’llâh anh”.

9- Sikke Sandığı

Ahşap. Ceviz-Fildişi. Env.No.338.Yük.110cm.

Osmanlı.18.yy.

Mevlevi dervişlerinin başlarına giydikleri sikkenin konulması için ahşaptan yapılmıştır. Dört parçalıdır. Sandık kısmının iki yüzü kitap cildi biçiminde şemseli olarak tasarlanmıştır. Şemse motifinin ortası ve köşe boşlukları sedefle kaplanmıştır.

10. Şebeke

Ahşap. Ceviz. Env. No. 348. Yük. 52 cm. Beylikler 14. yy.

Semahanenin güney yönünde bulunan kafes mesnevihanların kullandığı kürsünün ön tarafıdır. Ceviz ağacından yapılmış olan iki parçalı panonun birisi onaltı kollu diğerisi oniki kollu yıldız motifinden gelişen geometrik kompozisyona sahiptir. Bu kafes Mevlâna’nın Sandukası’nın ön tarafında bulunan Gümüş Kafesin ölçülerine çok yakındır. Gümüş kafes yapılmadan önce türbe önünde bu kafesin kullanıldığı düşünülmektedir.

11. Körük

Ahşap. Ceviz. Env. No. 349. Uzunluk.45 cm. Osmanlı. 19.yy.

Ocak ve mangallar için kullanılan körük ceviz ağacından yapılmıştır. Kablumbağa tarzındaki üst kapağı oyma tekniğinde stilize edilmiş yaprak ve gül motifleriyle süslenmiştir.

12. Körük

Ahşap. Ceviz. Env. No. 350. Uzunluk. 43 cm. Osmanlı.19.yy.

Ceviz ağacından yapılmış olan körüğün üst kapağı ajur ve oyma tekniğinde süslenmiştir. Kapağın ortasında çarkıfelek benzeri gül motifinin etrafı kuşuklarla çevrilidir. Geniş kuşakta Arap harfleri ile “Nazarı pak ile baksa vechi hasene yazılır, defteri amaline yüz bin hasene” yazılıdır.

13. Sehpa

Ahşap. Ceviz. Env. No. 351. Yük. 53 cm. Selçuklu. 13.yy.

Ceviz ağacından yapılmış olan sehpa şamdan kaidesi olarak kullanılmıştır. Sekiz köşeli olan sehpanın yan yüzlerinin gövde bölümü kare biçimli panolara bölünmüştür. Çatma tekniğinde sekiz kollu yıldız biçiminde süslenmiştir. Kare panoların altında kalan kısımlar ile yan boşluklar oyma tekniğinde yapılmış palmet ve rumi motiflerle bezenmiş bordürlere sahiptir. Şamdanın üst tablasının ortası daire biçiminde kesilerek boş bırakılmıştır.

14-Sehpa

Ahşap. Ceviz. Env. No. 352. Yük. 55 cm. Osmanlı. 18.yy.

Ceviz ağacından yapılmıştır. Yedi köşelidir. Yan yüzleri oyma tekniğinde yapılmış iç içe geçmiş geometrik motiflerle süslenmiştir.

15.Sehpa

Ahşap. Sedef-Bağa Env. No. 354. Yük. 32 cm. Osmanlı. 17.yy.

On köşeli olan sehpa ahşaptan yapılmıştır. Yan yüzler bağa ve sedef kakmalı biçimde geometrik geçmelerle süslenmiştir. Üst tablasında süsleme bulunmamaktadır.

16. Sehpa

Ahşap. Sedef-Bağ. Env. No. 355. Yük. 41 cm. Osmanlı. 17.yy.

Çam ağacından yapılmıştır. On köşelidir. Yan yüzlerin üst kısmı kare panolara bölünmüş üçgen ve kare biçimli sedef ve bağalarla süslenmiştir. Sehpanın üstü ortada gülbezek bulunan bağa ve sedef kakmalı daire biçimli süslemeye sahiptir. Sedef ve bağalarda yer yer dökülmeler bulunmaktadır.

17. Sehpa

Ahşap. Sedef – Bağ. Env. No. 356. Yük. 43 cm. Osmanlı. 18.yy.

Ceviz ağacından yapılmıştır. Gövdesi ve üst taplası sekiz köşelidir. Yan yüzlerde altı köşeli çarkı felek biçimli sedef süsleme bulunmaktadır. Taplasında daire biçimli madolyon sedef ve bağa ile süslenmiş beze­meler bulunmaktadır.

18. Çekmece

Ahşap. Sedef Env. No. 358. Yük. 23 cm. Osmanlı. 19.yy.

“Değil çekmece bir bedesten imiş

Meğer kim ol bir cevhere kân imiş” İzzet Molla

Dergahta kıymetli eşyaların içerisine konduğu çekmecelerden birisidir. Çam ağacından yapılmıştır. Çekmecenin yan yüzleri, kapağı bağa ve sedef kakma işçiliğinde süslenmiştir. Yan yüzlerde ve kapakta yer alan hayat ağacı motifi sedefle kaplanmıştır.

19. Çekmece

Ahşap. Sedef. Env.No. 359. Yük.14 cm. Osmanlı.19.yy.

Dikdörtgen biçimli çekmecenin kapağı, yan yüzleri bağa ve sedefle kaplanmıştır. Çekmecenin içine mor renkli kumaş döşenmiştir.

20. Çekmece

Ahşap Kadife. Env. No. 360. Yük. 20 cm. 0smanlı.19.yy.

Tonoz biçimli kapağı bulunan çekmecenin dış yüzü turuncu renkli kumaşla kaplanmıştır. Yan yüzler ve kapak sarı renkli metal ile gül ve yaprak motifleri tasarlanarak süslenmiştir. Çekmecenin iç kısmı çizgili kumaşla kaplıdır.

21. Çekmece

Ahşap. Sedef. Env. No. 1461. Yük. 15.5 cm. Osmanlı. 18.yy.

Çekmecenin tüm yüzeyi üçgen ve dörtgen biçimli kahverengi ve beyaz renkli sedefle kaplanmıştır. İç kısmında kapaklı bölümü bulunmaktadır.

22. Çekmece

Ahşap. Kemik.Env. No. 1147. Yük. 18.5 cm. Osmanlı. 18.yy.

Dikdörtgen biçimli çekmecenin üç yan yüzü ile üst kısmı kemik kakma bezemeye sahiptir. Dörtgen biçimli kemiklerin ortası iç içe geçmiş daire biçiminde süslenmiştir. Çekmecenin kapak kısmı sonradan değiştirilmiş olup bezemesizdir.

23. Küre-i Sema

Ahşap. Env. No. 362. Yük.17 cm.Çap. 23 cm. Osmanlı. 18.yy.

Mevlevi dergâhlarında az da olsa as­tronomi çalışıldığını bu eserden anlamaktayız. Envanter kayıtlarında Ahmet Eflaki Dede tarafından yapıldığı yazılıdır. Tarihi bulunmayan küre 18. yüzyılda yaşamış olan saatçi Ahmet Eflaki tarafından yapılmış olabilir. Ahşaptan yapılmış olan kürenin üzer­inde kırmızı ve siyah renkli enlem ve boylam çizgileri çizilmiştir. Yanlarında Arapça yazılmış yazılar yer almaktadır.

24. Sakal-ı Şerif Kutusu

Ahşap. Sedef. Env. No. 1192. Yük. 22 cm. Osmanlı. 18.yy.

Lihye-i Şerif Kutusu olarakta bilinen bu eser 17 Şubat 1955 yılında Konya’da bulunan Selçuklu Sultanlarının Türbesinde yapılan onarımlar sırasında pencere boşluğunun içerisinde bulunmuştur. Türbede teşhire konulan eser 16.3.1956 yılında Valilik tarafından Mevlana Müzesine verilmiştir. Hz. Peygamberin kestirdiği saç ve sakalının arkadaşları tarafından toplanılarak teberrüken saklandığı bilinen bir gerçektir. Bir cam fonus içerisinde konulmuş olan Sakalı Şerif kıymetli kumaşlarla sarılmış ve Sedef kaplı çekmece içerisine konulmuştur.

25. Sehpa

Ahşap. Telkari. Env. No. 2215. Yük. 67 cm. Osmanlı. 19.yy.

Üçayaklı sehpanın üst tablası sekiz köşelidir. Tablanın yüzeyi ile sehpanın ayakları telkari işçiliğinde yapılmış küçük yaprak ve çiçek motifleriyle süslenmiştir.

26. Levha.

Ahşap. lhlamur. Env. No. 329.Yük.57 cm. Osmanlı. 1910.

Ihlamur ağacı üzerine Mekke-i Mükerreme oyularak yapılmıştır. 1910 yılında Salih isimli bir sanatkar tarafından yapılmış olan levha 20.yüzyılın başında Mekke’nin nasıl bir yerleşime sahip olduğunu göstermektedir. Ayrıca son yıllarda yıktırılmış olan Osmanlı yadigârı Ecyad Kalesi tüm ihtişamıyla tablo üzerine işlenmiştir.

27. İrtifa Tahtası

Ahşap. Env. No. 1419. Yük.2 cm. Osmanlı.18.yy.

Sanatçısı: Eşref

Bir diğer adı “Rubu tahta” olan bu eserler saatlerin tayini için kullanılmıştır. Tahtadan yapılmış olan İrtifa tahtası çeyrek daire biçimindedir. Lake ile kaplanmış olan tahtanın üzerinde çizgiler ve işaretler bulunmaktadır. Pirinç bir şakülü olan eser Eşref isimli bir sanatkâr tarafından yapılmıştır.

28. İrtifa Tahtası

Ahşap. Env. No. 1429.Yük. 1.7 cm. Osmanlı. 18.yy.

Çeyrek daire biçiminde olan eser lake ile kaplanmıştır. Üzerinde taksimatlar bulunmaktadır. Kenarlarında stilize edilmiş bitkisel bezeme yer almaktadır.

29. Süleymaniye Camii Maketi

Ahşap. Env. No. 3861. 48,5 x 98 cm. Osmanlı. 19.yy.

1955 yılında müzenin deposunda bulunmuştur. Süleymaniye Camii’nin maketi ahşaptan oyma ve yapıştırma teknikleri kullanılarak yapılmıştır. Camii ve müştemilatına 19.yy.da yapılan bazı ilavelerinin bu makette görülmemesi maketin 19.yy.dan önce yapıldığını göstermektedir. Maket yer yer kırmızı, kahve, mavi ve altın yaldızla boyalıdır.

30. Tilavet Odası Kapı Kanatları

Ahşap. Ceviz. Yük. 230 cm. Osmanlı.16. yy.

Ceviz ağacından kündekârî tekniği kullanılarak yapılmıştır. Kanatlar üç pano biçiminde düzenlenmiştir. Orta pano dikdörtgen biçiminde olup merkezinde on kollu yıldızdan gelişen birbirine geçmeli geometrik bir düzenlemeye sahiptir. Kapı kanatlarının aynalık kısmında Mevlâna’nın oğlu Sultan Veled’e ait şu beyit yazılıdır:

“Pend-i men bipzir ey tâlib zican

Ser binih ber âstan-ı rastân”

(Ey talîb, öğüdümü canla başla kabul et. Doğruların eşiğine baş koy.)

31. Mescit Kapı kanatları

Ahşap. Ceviz. Yük. 293 cm. Osmanlı. 16.yy.

Kapı kanatları ceviz ağacından kündekari tekniğinde yapılmıştır. Üç pano biçiminde tasarlanan kapı kanatlarının orta panosunda on kollu yıldızdan gelişen geometrik süslemeler bulunmaktadır. Kapı kanatların aynalık kısmında ayet yazılı pano yer almaktadır.

32. Mescit Pencere kanatları

Ahşap. Ceviz. 216 x 66 cm. Osmanlı. 16.yy.

Kündekâri tekniğinde geometrik süslemelere sahip olan pencere kanadı iki parçalıdır.

Benzer Konular:

TARİKAT EŞYALARI MÛSİKÎ ALETLERİ TEKSTİL ÜRÜNLERİ TAŞ ESERLER SERAMİKLER SAATLER

1. Asma Kandil

Cam. Env. No. 451. Yük. 38 cm. Memluklu. 15.yy.

Mevlâna Müzesi’nde Memluklular dönemine ait bir gurup cam kandil sergilenmektedir. Bu kandiller form ve süsleme bakamından birbirlerine benzemektedir. Kandillerin süslemeleri dikkat çekicidir. Mineli, sarı, yeşil, kırmızı, mavi renklerin kullanıldığı bitkisel bezemeler, kandilin tüm yüzeyinde yer almaktadır. Kandilin karın kısmında askı zincirleri için kulplar vardır.

2. Asma Kandil

Cam. Env. No. 452. Yük. 35 cm. Memluklu. 15.yy.

451 envanter nolu kandille büyük benzerlik göstermek­tedir. Bu kandilin süsleme­lerinde ve madalyon sayısında farklılıklar bulunmaktadır.

3. Asma Kandil

Cam. Env. No. 453. Yük. 33 cm. Memluklu. 15.yy.

Bu kandilde süsleme ile birlikte celi sülüs ile yazılmış yazılar ön plana çıkmaktadır. Kandilin boyun kısmında yuvarlak madalyonların arasında “İzzünli Mevlâna es Sultan el Melik” yazılıdır.

Gövde kısmında mavi zemin üzerine “İzzünli Mevlâna, Es Sultan, El Melik, El Âlim, El Adil”; kaide kısmında ise “El alim, El Adil” yazıları yer almaktadır.

4. Asma Kandil

Cam. Env. No. 454. Yük.31 cm. 15.yy.

453 envanter nolu kandille benzerlik göstermektedir. Kandilin tüm yüzeyi altın yaldızla sıvanmış olup üzerine bitkisel bezemelidir. Boyun kısmında “El Alim” yazısı celi sülüs hat ile yazılarak yedi kez tekrar edilmiştir. Kaide kısmında “El Alim, El Adil” yazısı yer almaktadır.

5. Asma Kandil

Cam. Env. No. 455. Yük. 37 cm. Memluklu.15.yy.

Diğer asma kandillerden form olarak daha farklı bir görünümü vardır. Dergâhtaki eserlerin tesellümü sırasında kandil, müze yetkililerine parça parça teslim edilmiş, 1932 yılında üç lira ücret ödenerek bütünleştirilmiştir. Kandilin üzerinde, şişkin karın kısmını kaplayan mavi renkli, mine kaplamalı yazı kuşağı bulunmaktadır. Celi sülüs hatla yazılmış olan yazılarda “El emirü’l-kebir ve’l mecidü’l-es-seyfi el maliki el nasır el mukır el kerim el ali el Mevlevi” yazısı okunmaktadır. Boyun kısmında yuvarlak madalyonlar ve örgülü bezeme yer almaktadır.

6. Avize

Cam Kristal. Env. No. 1420. Yük. 5 m. Osmanlı. 19.yy.

Mevlâna’nın Türbesi’nin ön tarafında bulunan Post Kubbesinden zincirle sarkıtılmıştır. Kristal camdamdan yapılmış olan avize elli budaklıdır. 1927 yılında Konya Aziziye Camiine götürülen avize

1959 yılında tekrar Mevlâna Müzesi’ne getirilmiştir. Avizenin alt kısmında püsküllerin bağlandığı borunun iç kısmında yer alan gümüş halka üzerinde “Cenab-ı Hazret-i Mevlâna’nın bendesi sahibi’nin hediyesi acizhanesidir. Sene 1327 Recebi Şerif 7 yevmi pazartesi” yazısı bulunmaktadır.

1909 Miladi yılında Mevlevi dergâhına hediye edildiği anlaşılmaktadır. Avize her yıl Mevlâna Törenlerinden önce parça parça sökülerek temizlenip tekrar yerine kaldırılmaktadır.

7. Kandil

Cam. Env. No. 5852. Yük. 28 cm. Osmanlı. 19.yy.

Beyaz mat cam ve pirinç malzemeden yapılmıştır. Cam gövde boyuna dikdörtgen biçiminde kartuşlara bölünmüştür. Kartuşlar içerisinde kuş figürleri ve çiçek motifleri bulunmaktadır.

8. Kandil

Cam. Env.No. 5858. Yük.25 cm. Osmanlı. 19.yy.

Beyaz mat cam ve pirinç malzemeden yapılmış olan kandilin sarı metalden üçlü koza biçiminde birbirine bağlanan askılık zinciri bulunmaktadır.

Kandilin yüzeyi altın yaldızla yapılmış yıldız motifleri ile süslenmiştir.

9. Kandil

Cam. Env. No. 5863. Yük. 33 cm. Osmanlı. 19.yy.

Koyu yeşil renkli camdan ve metal malzemeden yapılmıştır. Oldukça sade olan kandilin camı yuvar damla motiflidir.

10. Kandil

Cam. Env.No. 5847. Yük. 28 cm. Osmanlı. 19.yy

Yeşil renkli cam ve pirinç malzemeden yapılmış olan kandil silindirik gövdeye sahiptir Gövde dikdörtgen panolara ayrılmıştır. Panolar ağaç dalları ve kuş figürleri ile bezenmiştir.

11. Kandil

Cam. Env. No. 5849. Yük. 23 cm. Osmanlı. 19.yy.

Yeşil renkli mat cam ve pirinç malzemeden yapılmıştır. Gövdesi iki uçta basık dairevi biçimlidir. Boydan boya panolara bölünmüş olan yüzeyinde bal peteği tarzında altıgen motifleri, kaz ayağı motifleri ile ağaç dallarında kuş figürleri bulunmaktadır.

12. Gülaptan

Cam. Env. No. 1375. Yük. 40 cm. 19.yy.

Beykoz işi olan gülaptan mavi renkli camdan yapılmıştır. Kaidesi sarı renkli metaldendir. Gülaptan şişkin karın kısmından sonra dairevi halkalarla yukarı doğru daralmaktadır. Gövdesi yaldız ve renkli taşlardan yapılmış bitkisel motiflerle süslüdür.

Benzer Konular:

MÛSİKÎ ALETLERİ TEKSTİL ÜRÜNLERİ TAŞ ESERLER SERAMİKLER SAATLER MADENİ EŞYALAR

Mevlâna Müzesi’nin bünyesinde İhtisas Kütüphanesinden ayrı olarak envanterleri yapılmış olan Müzelik Yazma Eserler kole­ksiyonunda kültür tarihimiz açısından çok önemli yazma eserler bulunmaktadır. Koleksiyonda yer alan eserler IX. Yüzyıldan XIX. Yüzyıla kadar uzanan tarihi seyirde Arap, Memluklu, Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemlerine ait Kuran-ı Kerim’ler, Mesnevi’ler ve diğer edebi eserlerdir. Bu eserler cilt, hat ve tezhip sanatı bakımından özellik arz eden yazma kitaplardır.

1.Mesnevi

El yazması. Env. No. 51. 49.5 x 32.5 cm. Selçuklu.1278.

Hattatı. Mehmed bin Abdullah Konevi. Hz. Mevlâna Mesnevi hakkında soru soran müridine şöyle cevap vermiştir: “Mesnevi harften, sesten, sözden kesilince derya olur. Ondan sonra o sözü söyleyen, o sözü dinleyen ve o söz, hepsi birden can olur.” Hz. Mevlâna’nın ölümünden beş yıl sonra yazılmış olan bu Mesnevi nüshası “Nüsha-i Kadîm” olarak kabul edilmektedir. Mehmet bin Abdullah Konevi hattı ile yazılmış olan Mesnevi altı cilt bir arada toplanmıştır. Mesnevi’nin kırmızı deriden yapılmış olan mıklebli cildi orijinal cildi olmayıp XVIII. Yüzyılda Osmanlı döneminde yapılmıştır. Nesih hat ile yazılmış olan Mesnevinin 1.2.3.4.5.6 sayfaları tam tezhiplidir. Diğer sayfalarda başlık tezhipleri bulunmaktadır.

2. Mesnevi

El yazması. Env. No. 1177. 31 x 23.5cm. Selçuklu. 1323.

Hattatı: Sultan Veled’in azatlı kölesi Abdullah oğlu Osman.

Mesnevinin siyah deriden yapılmış cildi, 1976 yılında Necmeddin Okyay tarafından yapılmıştır. Kağıdı fligransız koyu samani renktedir. Yazısı nesih hat ile yazılmıştır. Tezhipleri geometrik ve bitkisel motiflidir. Her sahifede 25 satır, her satırda iki beyit vardır. Altı cilt bir aradadır.

3. Mesnevi

El yazması. Env. No. 53. 42.5 x 30.5 cm. Beylikler. 1382.

Hattatı: Hasan bin Ahmed el Kirimi.

Şemsi Tebrizi Türbesi’nden Mevlâna Müzesine getirilen Mesnevinin cildi, kahverengi deriden yapılmış ve mıkleblidir. Her iki kapakta gömme olarak salbekli şemse motifi bulunmaktadır. Kâğıdı aharlı ve açık samani renklidir. Yazısı nesihle yazılmıştır. Ketebe kaydı 425 sayfada yer almaktadır.

4. Mesnevi

El yazması. En.No. 2857. 25 x 18 cm. Türkistan. 1490.

Hattatı: Muhammed oğlu Katip Hasan.

1981 yılında Nasrullah Yasa adına müzeye hediye edilmiştir. Kahverengi deriden yapılmış cildin kapaklarında ağaç ve çiçek motiflerinin arasında aslan, tavşan, ejder gibi hayvan figürleri bulunmaktadır. Metin dört sütün üzerine talik ile yazılmıştır. Her sütunda 23 satır vardır. Mesnevinin 1b ve 2a sayfası serlevha biçiminde tezhiplidir. Tezhip türkuaz renklidir.

5-Mesnevî

El yazması. Env. No. 58. 32 x 21 cm. Osmanlı. 1552.

Hattatı. Konyalı Ali Oğlu Mevlevi Bâli Dede.

Kahverengi deri cildi mıkleblidir. Kapaklarında şemse ve salbek motifi vardır. Kâğıdı aharlı sultani abadisidir. 579 sayfa olan Mesnevinin metni nesihtir. Yazılar dört sütun üzerine düzenlenmiş olup metnin etrafı kırmızı mürekkepli cetvelle çevrilmiştir. 4, 92,175, 283, 371, 471 sayfaları tezhiplidir. Mesnevinin vakıf kaydı ilk sayfasında, ketebe kaydı son sahifesinde yazılıdır.

6.Mesnevi

El yazması. Env. No. 61.15 x 8.5 cm. Osmanlı.1607.

Hattatı. Kerim bin İbrahim Mutavatın-ı Halcanı.

Çâker-i Hanedan-ı Ali Osman Davut bin Allahverdi tarafından vakfedilen Mesnevinin cildi siyah deriden ve mıkleblidir. Kapaklarında şemse ve salbek motifi bulunan cildin iç kapakları, kırmızı renkli deridir. Şemse, salbek ve köşebentleri katı tekniğinde süslenmiştir. Metin iki sütun üzerine 17 satır olarak nesihle yazılmıştır. Ketebe ve vakfiye kaydı bulunan Mesnevinin 1. 2. 3. 4. 130. 131. 132, 133. 134. 249. 250. 251. 252, 403. 404. 405. 406. 407. 408, 529. 530. 531. 532. 667. 668. 669. 670 sayfaları tezhiplidir

7.Mesnevî

El yazması. Env. No. 63. 21.5 x 12 cm.Osmanlı. 1682.

Hattatı. Abdurraif bin Abdulgafur el Ahmed Abadi.

Siyah deri cildin kapaklarında bulunan şemse ve salbek motifi kırmızı boyalıdır. Cildin içi ebrulu kağıtla kaplıdır. Kağıdı ipek sultani aharlıdır. Mesnevinin metni dört sütün üzerine talik ile yazılmıştır. Vakfiyesi ve ketebe kaydı vardır.1, 109, 110, 205, 206, 329, 330, 407, 408, 519, 520 sayfaları tezhiplidir.

8. Mesnevi

El yazması. Env. No. 65. 20 x 12.5 cm. Osmanlı. 1851.

Hattatı. Hüseyin bin Cafer Tebrizi.

Cildi kırmızı deriden yapılmıştır. Kapaklar ve mıklebi altın yaldızla baklava deseni tarzında süslenmiştir. Kağıdı ipek aharlıdır. Metin dört sütun üzerine Talik ile yazılmıştır. Vakfiyesi ve ketebe kaydı bulunan Mesnevinin 1, 3, 5, 6, 7, 123, 124, 127, 128, 133, 234, 235, 236, 237,238, 377, 378, 379, 380, 381, 494, 495, 496, 497, 632, 633, 634, 635, 636, 779, 780, 781 784, 785, 786 ve 787 sayfaları tezhiplidir.

9.Mesnevî

El yazması. Env. No. 81.34 x 21.5 cm. Osmanlı. 1847.

Hattatı. Buharalı El hac Mehmed Arif.

Mesnevî şerhinin 5.cildidir. Lake olan cildi mıklebsizdir. Cilt kapaklarında ortada kırmızı ve beyaz renkli güllerle küçük çiçeklerin bulunduğu dikdörtgen alan kırmızı mürekkeple yazılmış beyitlerin bulunduğu bordürle çevrilidir. Bunun dışında yer alan geniş bordürde siyah zemin üzerine serpiştirilmiş yıldız motifleri yer almaktadır. Cildin iç kapaklarında semseli ve salbekli süsleme bulunmaktadır. 162 sayfa olan Mesnevi talik ile yazılmıştır. Tezhibi bulunmamaktadır.

10. Divan-ı Kebir

El yazması. Env.No. 68. 46 x 32 cm. Beylikler. 1366.

Hattatı. Hasan bin Osman el Mevlevi.

Kahverengi deri cildi şemse ve salbek motiflidir. Kağıdı filigransız, aharlı ve koyu samani renklidir. Metin dört sütun üzerine nesih ile yazılmıştır. Yazılar kırmızı mürekkeple cetvel içerisine alınmıştır. Divanı Kebirin bazı sayfaları tam, bazı sayfaları yarım sayfa tezhiplidir. Pek çok sayfasına başlık tezhibi yapılmıştır. Ketebe ve vakıf kaydı bulunmaktadır.

11.Divan-ı Kebir

El yazması. Env. No. 72. 30 x 20.5  cm. Osmanlı. 1854.

Hattatı. Mehmed Fehmi Dede.

İşkodralı Mustafa paşanın vakfı olan Divanı Kebirin cildi kahverengi deriden yapılmıştır. Kapaklarda oval biçimli şemse ve köşelerde iç içe geçmiş yaprakların arasında çiçet motifleri bulunmaktadır. Kağıdı ipek aharlı ve sarı renklidir. Metin dört sütun üzerine talik ile yazılmıştır. Ketebe ve vakıf kaydı bulunmaktadır.

Sekizinci sayfanın başlık tezhibinde sehpa üzerinde yeşil destarlı Mevlevi sikkesi yer almaktadır.

12. Divan-ı Sultan Veled

El yazması. Env. No. 75. 31 x 21 cm. Beylikler. 1390.

Hattatı. Ahmed bin Muhammed.

Kırmızı deri ciltlidir. Kapakları ile mıklebinde gömme olarak şemse ve salbek motifleri bulunmaktadır. Kağıdı filigranlı, açık sarı renklidir. Metin dört sütun üzerine 27 satır olarak nesihle yazılmıştır. Birinci ve ikinci sayfasında daire içerisine alınmış sekiz kollu madalyon, altın varakla tezhiplidir. Ketebe ve vakıf kaydı bulunan divanın 1, 2, 3, 20, 35, 49, 62, 70, 79, 83, 86, 119, 150, 161, 173, 188 ve 226 sayfaları tezhiplidir.

13. Kur’an

El yazması. Env. No. 1095.11.5 x 10.5 9. yy.

Ebru karton ciltlidir. Ceylan derisi üzerine Meryem Suresi kufi ile yazılmıştır. 16 sayfadır. Her sayfada 6 satır yazı bulunmaktadır.

14. Kur’an

El yazması. Env. No. 1510. 36.5 x 27 cm. Selçuklu. 1128.

Kahverengi deri cildi şemseli ve salbeklidir. Cilt tamir görmüş ve yıpranmış durumdadır. Kağıdı aharlı ve koyu samani renklidir. Metin sülüsle 15 satır olarak yazılmıştır. İlk iki sayfası tezhiblidir. İkinci sayfa tamir görmüştür. Kur’an-ı Kerim’in aşere ve cüz gülleri tezhiplidir. Hattatı belli değildir.

15. Kur’an

El yazması. Env.No. 12. 48.5 x 31 cm. Selçuklu. 1314.

Hattatı. İsmail bin Yusuf. Konya şehrinde yazılmış çok kıymetli yazma­lardan birisidir. İki cilt olarak yazılmıştır. Kah­verengi deri ciltler mıklebsiz olup, geometrik ve bitkisel süslemelere sahiptir. Kağıdı aharlı ve beyaz renklidir.

Metin sülüsle 7 satır olarak yazılmıştır. Birinci sayfası bütün olarak geometrik tarzda tezhiplenmiştir. İkinci ve üçüncü sayfaların kenarları tezhiplidir. Kur’an-ı Kerim’in secde ve hizip yerleri madalyon biçiminde tezhiplenmiştir. Birinci cild 826, ikinci cild 801 sayfadır.

Bazı sureler Farscaya tercümelidir. İkinci cildin 800 ncü sayfasında madalyon gerisinde “Konyalı Gazi oğlu Yakup tarafından” tezhip edildiği yazılıdır. 801. sayfada mad­alyon içerisinde bulunan ketebe kaydında şunlar ifade edilmektedir: “Bu Kur’an-ı Kerim’i Tanrı onun bereket ve burhanını yüceltsin Karaman oğlu Mahmut oğlu cihanın asıl soylarından hükümdar ve sultanların kardeşi, islam ve müslümanların yardımcısı, din ve devletin şecaatlısı, saliklerin, bilginlerin, gazi ve mücahitlerin koruyucusu, dostu ve sığınağı, azgın ve inatçıları kahir ve helak eden, hak yolunda çalışan, hudutlar bekçisi, muzaffer, mansur, müeyyet, adaletli, bilgin ve ümeranın büyüklerinden olan Halil’in, Tanrı onun sancaklarını yükseltsin, devletini kuvvetlendirsin, okuması için 714 yılı aylarında, kulların fakiri Yusuf oğlu İsmail, Konya şehrinde yazdı.”

16. Kur’an

El Yazması. Env. No. 7. 33 x 24 cm. Osmanlı. 1452.

Hattatı. Hicazlı Abdullah oğlu Ahmed.

Kahverengi deriden yapılmış cildi mıkleblidir. Cildin her iki yüzünde etrafı tığlı şemse motifi yer almaktadır.

Kağıdı aharlı ve samani renklidir. Metin nesih ve sülüsle 15 satır olarak yazılmıştır. İlk iki sayfası mavi zemin üzerine palmet ve rumilerle tezhiplidir.

Vakıf ve kebe kaydı bulunan Kur’an-ı Kerim Edirne şehrinde yazılmıştır.

17. Kur’an

El yazması. Env.No.2. 41 x 29 cm. Osmanlı. 1544.

Hattatı. Ali Rumi kızı Fatıma.

Lake cildi şemseli ve salbeklidir. Cildin yüzeyi hatai motifleriyle bezenmiştir. Kağıdı aharlı ve samani renklidir. İlk iki sayfası tezhiplidir. Metin nesih ve sülüsle 17 satır olarak yazılmıştır. Sahife kenarlarında hizp ve cüz gülleri tezhiplidir.

Rüstem Paşa tarafından Mevlana Dergahı’na vakfedilen Kuranı Kerim Fatıma isimli bir hanım tarafından yazılmıştır.

18. Kur’an

El yazması. Env.No. 39. 20 x 12.5 cm. Osmanlı. 1672.

Hattatı. İsmail bin Ali.

Kahverengi deri cildi mıkleblidir. Cilt kapaklan altın yaldızla yapılmış asma yaprakları ve üzüm salkımı motifleriyle bezenmiştir. Kağıdı ipek aharlı ve samani renklidir. Metin sülüs ve nesih ile 11 satır olarak yazılmıştır. İlk iki sayfası tezhipli olan Kuranı Kerim Mısır valisi Muhammed Ali Paşa’nın beylerinden Suphi Bey’in vakfıdır.

19. Kur’an

El Yazması. Env. No. 35. 16.5 x 11 cm. Osmanlı.1851.

Hattatı. Mehmed Nuri.

Kahverengi deri cildi barok tarzda iri kıvrım dallı yaprak motifleriyle bezenmiştir. Kağıdı aharlı ve samani renklidir. Metin nesih ile 15 satır olarak yazılmıştır. İlk iki sayfası bakır renkli zemin üzerine iri dal ve yapraklarla tezhiplidir. Ketebe ve vakıf kaydı bulunan Kur’an-ı Kerim Konya’nın eski valilerinden Eyüp Paşazade Mustafa Celaleddin tarafından Şems-i Tebrizi Türbesi’ne vakfedilmiştir.

20. Kur’an

El yazması. (Sancak Kur’an) Env. No. 43. 4.3 cm. Osmanlı. 17. yy.

Gümüş muhafazalı Kur’an-ı Kerim karton ciltlidir. Kağıdı aharlı açık samani renklidir. İlk iki sayfası tezhiplenmiş olan Kur’an-ı Kerim gubari hat ile yazılmıştır. Ketebe kaydı yoktur.

21. Kur’an

El yazması. Türkçe Tercümeli. Env.No. 19. 38 x 25cm. Osmanlı. 1561.

Hattatı: Egribozlu Mehmed bin Yusuf.

Kahverengi deri cildi şemse ve salbek motiflidir. Kağıdı ipek aharlıdır. Metin sülüs ile yazılmış ve cetvel içerisine alınmıştır. Kelimelerin altlarında Türkçe mealleri bulunan Kur’an-ı Kerim’in ketebe ve vakıf kaydı bulunmaktadır.

22. Subhatü’l-Ebrâr.

Nureddin Abdurrahmân Câmi. Env. No. 123. 22 x 13.5 cm. Osmanlı. 1537.

Koyu yeşil renkli cildin kenarları zencirek motiflidir. Kağıdı aherli, filigranlı krem renklidir. Metin iki sütun halinde 15 satır nestalikle yazılıdır. Yazmada, Musa Peygamber ile Şeytan, İbrahim Peygamber ile ateşperest rahip, Zünnun ile âşık, Arapça bilmeyen İranlı ve Köylü ile Kentlinin resmedildiği 5 resim bulunmaktadır.

23. Hadîkatü’s Sü’eda

Mehmed bin Süleyman Fuzûli. Env. No. 101. 26 x 14,5 cm. Osmanlı.1585.

Kahverengi deri cildi oval dilimli şemse ve salbek motifleriyle süslüdür. Kağıdı aherli krem renklidir. Metin 21 satır halinde nesihle yazılmıştır. 1b sayfasında bulunan tezhibi altın, mavi, siyah ve bordo renkli hatayî ve rûmî motiflerle bezenmiştir. Yazmada İsmail’in kurban edilmesi, Yusuf ile Yakub’un ayrılması, Yusuf’un kuyuya atılması, Yakub’a Yusuf’un öldüğünün söylenmesini konu alan 4 resim bulunmaktadır.

24. Mecmua

Env. No. 102. 29 x17 cm. Osmanlı. 1687.

Hattatı. Muhammed bin Ahmed.

Bordo renkli deri cildi şemse ve salbek motiflidir. Kağıdı filigranlı ve beyaz renklidir. Yazmanın içerisinde boyalarla yapılmış süslemeler, hat örnekleri, mühürler ve bazı risaleler yer almaktadır.

25.Tesâvir-i Âl-i Osman

Env. No. 114. 36.5 x 26 cm. Osmanlı. 19.yy.

Cildi yeşil renkli kumaşla kaplanmıştır. Albüm de otuz bir Osmanlı Padişahının suluboyayla yapılmış otuz iki portresi yer almaktadır. Sultan II. Mahmud iki farklı kıyafetle resmedilmiştir. Resimlerin arka sayfasında padişahların doğum, tahta çıkış, tahttan iniş, ölüm tarihleri, saltanat süreleri ve gömülü oldukları türbeler yazılıdır. Albümün, Konya Müze Müdürlüğü tarafından tıpkı basımı yaptırılmıştır.

26.Evrâd-ı Mevlâna

Env.No. 1069.17 x 12 cm. Osmanlı. 1886.

Hattatı: Osman Selahaddin.

Kırmızı deri cildin kapaklarında ve mıklebinde oval bezeme içerisinde Destarlı Mevlevi sikkesi yer almaktadır. Kağıdı aherli koyu samanî renklidir. Birinci sayfada serlevha tezhibin ortasında yeşil destarlı Mevlevi sikkesi resmedilmiştir. Metin nesihle 11 satır olarak yazılmıştır. Ketebe kaydı vardır. Evradın 18a ve 19b sayfasında evradın okunması için Dürr-i Aden Hanım’a Yenikapı Mevlevhanesi Şeyhi Osman Selahaddin tarafından verilen icazet yazılıdır.

27. Kur’an

El yazması. Env.No.3. 67 x 42 cm. Osmanlı.1557.

Hattatı: Seyyid Ahmedi Şîrazi oğlu Seyyid Mîreki.

Kur’an Damat Rüstem Paşa tarafından Mevlâna Dergâhına vakfedilmiştir. Kahverengi deriden yapılmış cildi mıkleplidir. Cildin her iki kapağında gömme tekniğinde şemse ve salbek motifleri yer almaktadır. Cildin tüm yüzeyi altın varaklı olup düğümlü Çin bulutu motifleriyle süslenmiştir. Kağıdı aharlı sultani ipektir. Metin sülüs ve nesih hat ile 13 satır olarak yazılmıştır. İlk dört sayfası tezhiplidir.

28. Kur’an

El yazması. Env. No. 1149. 14 x 10 cm. Osmanlı. 1835.

Hattatı: Hafız Mustafa Şevki.

Kırmızı renkli deri cildi mıkleplidir. Cilt kapaklarında şemse ve salbeklerin kenar çizgisi üzerine altın nok­talar kakılmıştır. Kağıdı ince ve sarı renklidir. İlk iki sayfası tam olarak tezhiplidir. Metin nesihle 15 satır olarak yazılmıştır.

29. Kur’an

El Yazması. Env.No. 16.19.5 x 14 cm. Selçuklu. 1268.

Hattatı: Yakut-el Mustasami.

Kahverengi deri cildi Selçuklu döne­mi cildi değildir. 19.yy cilt özelliklerine sahiptir. Kağıdı ipek aharlı olup 437 sayfadır. Metin nesih hat ile 20 satır olarak yazılmıştır. İlk dört sayfası tezhiplidir.

30. Kur’an

El yazması. Env. No. 1478. 16.5 x 11 cm. Osmanlı. 1767.

Hattatı: Cezayirli Mehmet Oğlu İsmail.

Kırmızı renkli deri cildi mıklepli olup kapaklarında altın varaklı şemse ve salbek motifleri bulunmaktadır. Kağıdı aharlı, filigranlı ve sarımsı renklidir. Kur’an nesih hatla siyah zemin üzerine gümüşle yazılmıştır. İlk iki sayfası tezhiplidir.

Benzer Konular:

TARİKAT EŞYALARI MÛSİKÎ ALETLERİ TEKSTİL ÜRÜNLERİ TAŞ ESERLER SERAMİKLER SAATLER

Mevlâna Müzesi’nde 17. yüzyılın ikinci yarısından 20. yüzyılın başlarına kadar yazılmış 280 adet levha bulunmaktadır. Bu levhalar Osmanlı hat sanatının seçkin örnekleridir. Levhalar kadar bunların paspartularının üzerinde yer alan yağlı boya resimlerle, çerçeveleri de dikkat çekicidir.

Levhalar Osmanlı döneminin ünlü hattatlarının yanı sıra Mevlevi Dergâhı’ndan yetişmiş bir kısım hattat dervişler tarafından da yazılmıştır. Levhaların 71 tanesi Osmanlı Padişahı tarafından İstanbul’da çerçevelettirilerek Konya Mevlevi Dergâhı’na gönderilmiştir. (Bununla ilgili belgeler Hazine-i Evrak Arşivinde bulunmaktadır.) Bu bölümde muhtelif hattatlar tarafından yazılmış örnek levhalar tanıtılacaktır.

1. Levha:

Ahşap. Env. No. 299. 77 x 240 cm. Osmanlı.1291 / 1874.

Hattatı. Mehmed Sadık.

Mevlâna Müzesi Türbe giriş kapısının üzerinde asılıdır. Levha siyaha boyanmıştır. Tahta üzerine malakari tarzında celî talik hatla “Ya Hazreti Mevlana” yazılmıştır. Yazı altın varaklıdır. Yazının altında hattatın adı ve tarihi yer almaktadır.

2. Levha:

Ahşap. Env. No. 303. 39 x 107 cm. Osmanlı. 18.yy.

Siyah boyalı tahta üzerine istif edilerek celî sülüs hatla “Ka’betü’l uşşak bâşed in makam. Her ki nakıs âmed incâ şod temam” yazılıdır. Yazıların altın varakla yazılmış olduğu levha üzerindeki altın izlerinden anlaşılmaktadır. Altınların silinmesiyle beyaz renkli yazı ortaya çıkmıştır. Yazılar ince düz bir çizgi ile çerçeve içerisine alınmıştır. Mevlevi kaynaklarında Molla Camii’ye ait olan bu beyit için bir menkıbe anlatılmaktadır. “Molla Cami Mevlâna Dergâhına altı kez ziyarete gelmiş ancak dergâha girememiş. Yedinci ziyaretinde Dergâh’a girmesine izin verilince, başındaki başlığı huzura doğru atarak bu beyti söylediği” anlatılmaktadır. Zaman içerisinde Mevlevi mensublarınca çok kullanılan bu beyitin yazılmış olduğu levha yüzyıllardır türbe girişinde asılı tutulmaktadır.

3. Levha:

Ahşap. Env. No. 172. 74 x 215 cm. Osmanlı. 19.yy.

Hattatı. Sultan II. Mahmud.

Osmanlı padişahı II. Mahmud tarafından yazılmış olan levha da, kırmızı boyalı tahta üzerine, malakârf tekniğinde altın varakla celi sülüs hatla “Subhân-Allahû ve bihamdihi subhân-Allahi’l aziym” yazılıdır. Yazının bitiminde II.Mahmud’un istifli “Ketebehû Mahmud bin Abdülhamid Hân” yazılı imzası yer almaktadır.Yazı altın varaklı bir cetvel içerisine alınmıştır. Cetvelin dışında sarmaşık yaprakların arasında gül motifleriyle süslenmiş bir bordur bulunmaktadır.

4. Levha:

Karton. Env.No. 271. 50 x 102 cm. Osmanlı. 1243 / 1827.

Hattatı. Yesârizâde Mustafa İzzet.

Gümüş Kapının üzerinde asılı olan levha da siyah zeminli karton üzerine iki satır Celi Talik hat ile ” Ka^’ betü’l uşşak bâşed in mekâm, Her ki nakıs âmed incâ şod temam” yazılıdır. Yazının altında” El Fakir Yesarizâde Mustafa İzzet gufiralehüma” yazılı ketebe kaydı yer almaktadır. Zerendud yazılar düz çizgili cetvel içerisine alınmıştır. Cetvelin dışında ince uzun yapraklı bitkisel bezeme bulunmaktadır.

5. Levha:

Ahşap. Env. No. 272.147 x 88 cm. Osmanlı. 1251 / 1835.

Hattatı. Yesârizâde Mustafa İzzet.

Zıvanalı 7 parça tahtanın birbirine geçmesiyle oluştu­rulan ahşap pano üzerine, iki sütun halinde Talik hatla altın yaldızla Pertev Paşa Divanı’ndan alınan beyitler yazılmıştır. Çerçevenin alınlığı kabartma altın yaldızlı gül ve yaprak motifleriyle süslenmiştir. Levhada şunlar yazılıdır:

Budur Dergâh-ı Mevlâna Celâl’ud-din-i ve’d dünyâ
Bu Dergâh Ka’be-i cân u cenandır cümle uşşâka
Bu meşhed nurdan derya o hazret dürre-i beyza
Hubâbı kubbe-i hazrâ disem hami itme igrâka
Bunun her evc-i pâki uç virir şems-i hakîkatden
Muhâzi her biri ma’nide tâk’ı çarh-ı bisâka
Elezdir ney-şekerden çûb-i matbah çille-keş câne
Müreccah zevk-ı hıdmet yanlarında başka ezvâka
İderler sikke ber-ser sikke-i zer-gerden istiğna
Olub bi gıll u gışş iksir-i hâs’ı pûte-i faka
Girift-i aşk olurlar bâş keserler tavk-ı teslime
Ezelden beste gelmişler visâk-ı ahd-u misâka
Yanarlar şem’i cânâne cihân-u cân bir yâna
Dönerler hemçu pervane virirler varın ihrâka
Gehfâzâd olub gamdan gecüb fikr-i dü’âlemden
Rebâb-u nâyi eylerler bedel takyıd-u itlâka
Bununla şehr-i Konya fahr ider İran-u Turana
Bu bık’a kıble-kâh-ı arzudur bunca uşşâka
Murûr-ı vakt ile hacet olub ta’mire bu hayrı
Müyesser kıldı hak Şâhenşeh-i pâkize ahlâka
 

Zihi kutb-ı himem sâhib-kerem Sultân Mahmud Han
Odur şems-i ziyâ-bahş-ı inayet cümle âfâka
Dil-i agâhı mail bittabi hayr-u meberrâta
Mübarek tab’ı mukbil adl’ü dâd-u rahm-u eşfâka
Kalemler münhasır ahkâm-ı adlin neşr-u tahrire
Hazâin sû besû meşgul atasın bezi u infâka
Cemâl-i şevketi tenvir-i sırr-ı sûre-i veşşems
Cebin-i tal’atı teşbîh-i rûşen subh-i berrâka
Muvaffak olduğu bişübhedir her kâr u bârından
İder her emrini tefviz zirâ rabb-ı hallâka
O şah-ı mu’ciz-âyinin nevâ-yı feyzidir herdem
İder bu nây-ı kilki böyle mazhar sırrı intaka
İki târih mülhem oldu Pertev matla’ı dilden
Sezadır benzedilse ferkadeyn şems-i işrâka
Yapıldı dergeh-i munlâ budur çün ka’be uşşâka
Tavafa gel du’a it yapdıran sultan-ı âfâka
Feyz alur dergeh-i Mevlânada Eser-i kilk-i yesârizâde
Nutk-ı niyaz bende-i işân Pertev-i nâçiz ü nâtüvân”

6. Levha:

Karton. Env. No. 173. 19.5 x 11.5 cm. Osmanlı. 1255 / 1839.

Hattatı. Mustafa Rakım.

Kirli beyaz karton üzerinde siyah mürekkeple sülüs, talik ve nesih hatla yazılmış dört sıra yazı bulunmaktadır. Pospartusu yeşil ve kırmızı renkli iki cetvelden sonra kıvrım dallı çiçeklerin bulunduğu bordürle çevrilmiştir.

7. Levha:

Karton. Env. No. 174. 16.5 x 12 cm. Osmanlı. 1212 / 1797.

Hattatı. Mustafa Rakım.

Beyaz zeminli karton üzerine siyah mürekkeple istif edilmiş celi sülüs hatla “El-Necati fi’sıdkı” yazılıdır. Hattatın imzası ve tarihi yazınının altında yer almaktadır. Yazılı metin dört yanı çiçek buketleri bulunan paspartu ile çevrilidir.

8. Levha:

Karton. Env. No. 175. 31 x 23 cm. Osmanlı. 18.yy.

Hattatı. Mustafa Rakım.

Beyaz zeminli karton üzerine, siyah mürekkeple istif edilmiş sülüs hatla “Ya Hazreti Saad ibn-i ebi Vakkas” yazılıdır. Paspartusu sulu boyayla yapılmış papatya ve çiçek motifleriyle süslüdür. Paspartunun sağ alt köşesinde 1327 tarihi yer almaktadır.

9.  Levha: 

Karton Env.No. 176. 26 x 22 cm. Osmanlı. 1204 / 1789.

Hattatı: Mahmud Celâleddin.

Krem renkli mukavva üzerine istifli celi sülüs ile “Ve mübeşşiran bi rasulin yekti minbağdi ismihu ahmed” yazılıdır. 1204 tarihi ve hattatın imzası yazının bitiminde yer almaktadır. Suluboya ile yapılmış çiçek ve gül bezemeli paspartusu bulunmaktadır. Çerçevesi altın yaldızlı kabartma çiçek ve yaprak bezemelidir.

10. Levha:

Karton. Env. No. 188. 72 x 118 cm. Osmanlı. 1287 / 1870.

Hattatı: Şefik.

Siyah zeminli mukavva üzerine turuncu renkli istifli sülüs bir hatla “Kelime-i Tevhid” yazılmıştır. Yazılar önce ince bir çizgi ile daha sonra çiçekli bordürle çevrilmiştir. Ketebe kaydı istifli biçimde yazının alt kısmına yerleştirilmiştir. Altın yaldızlı, kabartma asma yaprağı ve üzüm motifleriyle bezeli çerçevesi bulunmaktadır.

11. Levha:

Deri.Env.No. 186. 35 x 85 cm. Osmanlı. 1294 / 1877.

Hattatı: Şefik.

Zerendûd levha. Siyah zemin üzerine altın mürekkebiyle istifli celi sülüs hatla ayet yazılmıştır. Yazılar köşelerde örgülü düz çetvelli bordürle çevrilidir.

12. Levha

Kadife. Env.No. 196. 61 x 49 cm. Osmanlı. 1270/1853.

Hattatı. İzzet.

Mavi renkli kadife kumaş üzerine altın yaldızlı kartondan kesilmiş yazılar kumaş üzerine istif edilmiştir. Levhada Celi sülüs hatla yazılmış “Ya Hazreti Muhammed Mevlâna Celaleddin Rumi Kuddise sirrihu” yazılıdır. Yazıların altında İzzet imzası ve tarihi yer almaktadır. Yazılar düz cetvel ve katı sanatı örneği olan ince dallı buket çiçekler ve köşelerde güneş motifinin bulunduğu bordürle çevrilidir.

13. Levha:

Karton. Env.No. 195. 21 x 30 cm. Osmanlı. 1286 / 1869.

Hattatı. İzzet.

Krem renkli mukavva üzerine iki satır istifli celî sülüs hatla “El Mustafa vel Murtaza ve ebnahuma vel Fatıma” yazılıdır. Hattatın imzası sol alt köşede tarihi ise sağ altta yazının altında yer almaktadır. Yazılar suluboya ile yapılmış gül ve menekşe motifli paspartu ile çevrilidir. Levhanın çerçevesi altınlı kabartma yaprak ve çiçek motifleriyle süslüdür.

14. Levha:

Deri. Env.No. 198. 47 x 102 cm. Osmanlı. 1292 / 1875.

Hattatı. İzzet.

Siyah zemin üzerine istifli Celi sülüs hatla “Etme mirâti şikeste seni yüz surete kor” yazılıdır. Yazılar düz köşelerde düğümlü cetvelle çevrilidir.

15. Levha:

Karton. Env.No. 202. 40 x 53 cm. Osmanlı. 19.yy.

Hattatı. Arif.

Siyah zemin üzerine tuğra biçiminde istif edilmiş biçimde altın yaldızla “Ya Hazreti Mevlâna Celaleddin Rumi Kuddise sirruhul Ali” yazılıdır. Levhanın sağ üst köşesinde yeşil destarlı Mevlevi sikkesi yer almaktadır. Levhanın iki yan alınlığında çiçek buketleri bulunmaktadır. Yazılar köşelerde bitkisel bezemenin bulunduğu düz cetvelle çevrilidir.

16. Levha:

Karton. Env. No. 204.65 x 49 cm. Osmanlı. 1261 / 1845.

Hattatı: Mustafa Rüştü Konevi.

Konyalı bir hattattır. Mevlevi Dergâhı’nın son kalem işi süslemeleri bu hattat tarafından yapılmıştır. Konya’da pek çok camiide bu hattatın levhaları vardır. Beyaz zemin üzerine hilye levhası düzenlenmiştir. Yazılar celî sülüs ve nesih hatla siyah, kırmızı ve yeşil mürekkeple yazılmıştır. Ketebe kaydı sağ alt köşede yer almaktadır.

17. Levha:

Karton. Env.No. 207. 39.5 x 25.5 cm. Osmanlı.19.yy.

Hattatı: Es Seyyid Abdülkadir Hulusi.

Kahverengi zemin üzerine Hilye Levhası düzenlenmiştir. Yazılar Celi sülüs ve nesih hatla yazılmıştır. Levha yer yer tezhiplidir. Levhaların en erken tarihlisidir.

18. Levha:

Karton. Env.No. 216.12 x 41 cm. Osmanlı. 1312/1894.

Hattatı. Ali.

Beyaz zemin üzerine Celi sülüs hatla “İster İsen Hüdâyı Terk Eyle Mâsivâyı” yazılıdır. Yazılar kırmızı, yeşil, sarı renklerin kullanıldığı suluboya ile yapılmış çiçek bezemeli paspartu ile çevrilidir. Paspartuda 1326 tarihi yer almaktadır.

19. Levha:

Deri. Env. No. 218. 20 x 73 cm. Osmanlı. 19.yy. sonu

Hattatı. Ali.

Zerendûd levha siyah zeminli deri üzerine yapılmıştır. İstifli Celi sülüs hatla “Gulla es e lüküm aleyhi ecran illel mevetdede fil gurba” ayeti yazılıdır. Yazılar köşelerde düğümlü düz cetvelle çevrilmiştir.

20. Levha:

Karton. Env.No. 227. 18 x 36 cm. Osmanlı.1222/1904.

Hattatı. Hulusi.

Krem renkli zemin üzerine iki satır olarak Celi sülüs hatla yazılmıştır. Yazılar suluboya ile yapılmış çiçek motiflerinin bulunduğu paspartu ile çevrilidir. Çerçevesi altınlı kabartma olarak bitkisel motiflerle süslenmiştir.

21. Levha: Karton.

Env. No. 208. 46 x 35 cm. Osmanlı. 1123/

1711. Hattatı. Ahmed bin Abdülkerim Konevi.

Konyalı hattat Ahmed bin Abdülkerim Konevi tarafından 1711 yılında yazılmıştır. Hilye levhasıdır. Levha altın yaldız ve mavi renklerle tezhiplidir. Tahta üzerine yapıştırılmış olan levha Mevlâna Müzesi’nde bulunan levhaların en erken tarihlisidir.

22. Levha:

Karton. Env. No. 241.. 15 x 25 cm. Osmanlı. 19. yy.

Hattatı belli olmayan bu levhada Celi sülüs hatla Hz. Mevlâna’nın “Ya Olduğun gibi görün. Ya göründüğün gibi ol” sözü yazılıdır. Yazılar yeşil ve kahverengi renkli düz cetvelli paspartu ile çevrilmiştir.

23. Levha:

Cam. Env. No. 253. 46 x 57 cm. Osmanlı.19. yy.

Cam üzerine boya ile yapılmıştır. Ortada sehpa üzerinde destarlı Mevlevi Sikkesi ile iki yanda ibrim motifi yer almaktadır. Sikkenin destarında ve ibriklerin gövdesinde altın yaldızlı, Celi sülüsle yazılmış “Fetih Ayeti” bulunmaktadır.

24. Levha:

Karton. Env. No. 263. 37 x 28 cm. Osmanlı. 19. yy.

Mavi zeminli kağıt üzerine, iki sütun arasında sehpa üzerinde bulunan Destarlı Mevlevi Sikkesi yapılmıştır.

25. Levha:

Dut yaprağı. Env.No. 266. 12 x 9 cm. Osmanlı. 19. yy. Dut yaprağı üzerine istifli Celf sülüs hatla “Maşaallah” yazılıdır.

26. Levha:

Dut yaprağı. Env. No. 3256. 15 cm. Cumhuriyet. 20.yy.

Mevlâna sülalesinden Ahmet Selahaddin Hidayetoğlu’ndan müzeye alınmıştır. Dut yaprağı üzerinde Celf sülüs hatla “Ali Fatıma” yazılıdır. Levha Bursa’lı Saatçi Mehmet Efendi tarafından yazılmıştır.

27. Levha:

Karton. Env. No. 317. 69 x 59 cm. Osmanlı. 1332 / 1913.

Hattatı. Mehmed Nuri.

Pembe zeminli mukavva üzerinde destarlı Mevlevi Sikkesi bulunmaktadır. Sikkenin üzerinde “Ya Hazreti Mevlâna Muhammed Celaleddin Rumi Kaddese sırrıhu es sami” yazılıdır. Yazıların boşluğunda ve sikkenin destarında beyaz üstübeçle yazılmış “Fetih” süresi yer almaktadır. Sikkenin altında istifli olarak hattatın adı ve tarihi yazılıdır.

28. Ferman:

Kağıt. Env. No. 1320. 86 x 63 cm. Osmanlı. 1230 / 1814.

Osmanlı Padişahı II. Sultan Mahmud tarafından Hemdem Sait Çelebi’ye verilmiş postnişinlik meşihat fermanıdır. Divanî hatla yazılmıştır. Fermanın tezhibi arasında destarlı Mevlevi Sikkesi yer almaktadır.

29. Ferman:

Kağıt. Env. No. 1321. 85 x 63 cm. Osmanlı. 1255/1839.

Osmanlı Padişahı Sultan Abdülmecid tarafından Hemdem Sait Çelebi’ye verilmiş meşihat fermanıdır. Ferman divanî hatla yazılmıştır. Yazılar bir sıra siyah bir sıra kırmızı mürekkeple yazılmıştır. Tuğranın sağ tarafında tezhipli Mevlevi Sikkesi yer almaktadır.

30. Levha:

Karton. Env.No. 1360. 25×17.5 cm. İran. 1960.

Mavi zeminli karton üzerine Hz. Mevlâna’nın minyatürü yapılmıştır. 1960 yılında Tahran Üniversitesi’nden Prof. Dr. İbrahim Nimetullahi tarafından Mevlâna Müzesi’ne hediye edilmiştir.

31. Levha:

Karton. Env. No. 6160. 128×98 cm. 2001.

Hattatı. Yusuf Coşkun Benefşe.

Krem renkli zemin üzerine Celi ta’lıyik hatla Hz. Mevlâna’nın şeceresi yazılmıştır. Yazıların etrafı şemse biçiminde altınla tezhiplenmiştir.

32. Levha:

Karton. Env. No. 1357. 67×65 cm. 1957

Hattatı. Kemal Batanay.

Krem renkli zemin üzerine Celi Ta’lıyk hatlı Kemal Edip Kürkçüoğlu’na ait şiir dört satır olarak yazılmıştır. Yazıların arası siyah mürekkeple düz çizgi ile bölünmüştür. Levhanın kenarında battal ebrulu paspartu bulunmaktadır.

33. Levha:

Karton. Env. No. 3224. 82 x 33.5 cm. 1964.

Hattatı. Hamid Bey.

Mavi renkli zemin üzerine sarı mürekkeple Celi Ta’lıyk hat ile “Ya Hazreti Mevlâna” yazılmıştır. Yazı cetvel içine alınmıştır.

34. Levha:

Yaprak. Env. No. 5957. 15 x 10 cm. 20.yy.

Oval biçimli ince damarlı yaprak üzerine altın varakla istifli şekilde “Der Yemeni Piş-u meni” yazılmıştır.

Benzer Konular:

TARİKAT EŞYALARI MÛSİKÎ ALETLERİ TEKSTİL ÜRÜNLERİ TAŞ ESERLER SERAMİKLER AHŞAP ESERLER

1. Buhurdan

Pirinç. Env.No. 399.Yü’k. 17.5 cm. Selçuklu. 13. yy-

Kürevî kandil pirinç malzemeden kazıma ve ajur tekniğinde yapılmıştır. İki parçalıdır. Kandil üzerinde 8 adet madalyon bulunmaktadır. Madalyonlarda hayvan mücadeleleri ile kuş, deve, aslan figürleri yer almaktadır.

2. Kandil

Tunç. Env. No. 400. Yük. 27 cm. Selçuklu.13. yy

Sanatçısı. Hasan Bin Ali El Mevlevi.

Küp biçimli kandil, tunç malzemeden ajur tekniğinde yapılmıştır. Kandilin piramidal üst kısmı geometrik bezemelidir. Kandilin gövde kısmında yer alan kapı kanatlarının altında “Amele Hasan bin Ali el Mevlevi” yazısı yer almaktadır. Kanatların yan kısmında karşılıklı olarak stilize edilmiş çift başlı kartal, aslan ve ejder figürleri bulunmaktadır.

3. Şamdan

Tunç. Env. No. 389. Yük. 20 cm. Selçuklu. 13. yy.

Karaman Maderi Mevlâna’dan müzeye getirilen şamdan klasik Selçuklu şamdanları tipinde, tunç üzerine gümüş kakma işçiliğinde yapılmıştır. Şamdanın mumluğunda, boyun kısmında ve gövdesinde yazı kuşakları ile kuş ve insan figürleri yer almaktadır.

4. Şamdan

Pirinç. Env. No. 391. Yük. 21 cm. Selçuklu. 13. yy.

Pirinç üzerine gümüş kakma tekniğinde yapılmıştır. Şamdanın mumluk, boyun kısmı ve gövdesinde gülbezek motifli bezeme bulunmaktadır. Kaide kasnağında küfi hatla yazılmış yazı kuşağı vardır.

5. Şamdan

Tunç. Env. No. 388. Yük. 20 cm. Selçuklu. 13. yy.

Çan biçimli şamdan tunç malzemeden kabartma ve kakma tekniğinde yapılmıştır. Şamdanın gövdesinde altı madalyon içerisinde bağdaş kurmuş insan figürleri yer almaktadır.

3. Vazo

Pirinç. Env. No. 392. Yük. 38.5 cm. 14.yy.

Eski Konya Müzesi’nden Mevlâna Müzesi’ne getirilmiştir. Pirinç malzemeden kazıma ve ajur tekniğinde yapılmıştır. Vazonun gövdesinde, 22 adet oval madalyon içerisinde oturmuş insan figürleri ile eşek başlı insan figürleri bulunmaktadır.

7. Nisan Tası

Bronz üzerine gümüş altın kakma. Env.No. 384. Yük.140 cm. İlhanlı.1327.

Bronz malzemeden altın ve gümüş kakma tekniğinde yapılmış olan eser dört parçadır. Kaide, bilezik, gövde ve kapaktan oluşan Nisan Tasının kapağının üzerinde horoz figürü yer almaktadır. Yazı kuşakları altın ve gümüş kakmalı madalyonlar ile bezenmiş olan eser İlhanlı Hükümdarı Ebu Said Bahadır Han tarafından yaptırılarak Mevlevi Dergâhına hediye olarak gönder­ilmiştir. Bu eser içerisinde Nisan yağmurlarının topla­narak Mevlâna’nın sarığının ucu suya batırıldıktan sonra ziyaretçilere dağıtıldığı, hatta kurak geçen senelerde tarlalara bu suyun serpildiğini yaşlı Mevleviler anlatmaktadır.

8. Şamdan

Pirinç. Env. No. 398. Yük. 126 cm. Osmanlı. 16. yy.

Bronz ve gümüş malzemeden yapılmıştır.

Şamdanı Gedik Ahmet Paşa’nın Kıbrıs’ın fethinden sonra Mevlevi Dergâhı’na teberrüken vakf ettiği 1851 tarihli müze envanter kayıtlarından anlaşılmaktadır. Şamdan Hz. Mevlâ’nın Türbesinde sergilenmektedir. Şamdanın kolları bronz malzemeden yapılmıştır. Kollar stilize edilmiş ejder figürü şeklindedir. Kolların üzerinde karanfil ve lale motiflerinin arasında kuş figürleri bulunmaktadır.

9. Şamdan

Pirinç. Env. No. 385. Yük. 58. cm 16. yy.

Sütün biçimli şamdanın gövdesi 14 köşelidir. Gövde üzerinde iki kulpu bulunan şamdan, savat işçiliğinde palmet ve rumi süslemelere sahiptir. Gövde ve mumluk kenarında madalyonlar içerisine alınmış yazı kuşakları vardır.

10. Şamdan

Pirinç. Env. No. 387. Yük. 55 cm. 16. yy.

Pirinç malzemeden savat işçiliğinde yapılmıştır. Gövde palmet ve rumi motifleriyle bezenmiştir. Gövde ve mumluk kenarında kırmızı boyalı zemin üzerinde Farsça yazılmış yazı kuşakları bulunmaktadır.

11. Şamdan

Pirinç. Env. No. 386. Yük. 54 cm. Osmanlı. 17. yy.

12 köşeli şamdan pirinç malzemeden yapılmıştır. Gövde üzerinde Farsça yazılmış yazı kuşakları yer almaktadır. Şamdan savat işçiliğinde bitkisel bezemeli madalyonlarla süslenmiştir.

12. Şamdan

Pirinç. Env. No. 390. Yük. 66.5 cm. Osmanlı. 17. yy.

Pirinç malzemeden ajur tekniğinde yapılmış olan şamdan 6 parçadır. Boyun ve bilezikleri delinerek bezenmiştir. Üzerinde kazıma tekniğinde yapılmış bitkisel bezemeler yer almaktadır.

13- Asma Kandil

Pirinç. Env. No. 393. Yük. 45 cm. Osmanlı. 19. yy.

Pirinç malzemeden ajur tekniğinde yapılmıştır. Kubbe biçiminde olan kandilin üzerinde 5 köşeli yıldız ve ay motifi yer almaktadır. Altlığında 9 adet cam bulunmaktadır.

14. Şamdan

Bakır. Env. No. 397. Yük. 70 cm. Osmanlı. 18. yy.

Can biçimli şamdan bakırdan yapılmış ve tombaklanmıştır. Şamdanın omuzunda Osmanlı Padişahı III. Selim’in tuğrası yer almaktadır.

15. Şamdan

Gümüş. Env.No. 531. Osmanlı. 18. yy.

Gümüş savatlı şamdan 3 parçalıdır. Kaidesi ve gövdesi üzerinde kazıma tekniğinde yapılmış bitkisel bezemeler yer almaktadır.

16. Buhurdan

Gümüş. Env. No. 544. yük. 21 cm. Osmanlı. 18. yy.

İki parçalı gümüş buhurdan dilimli gövde ve kapağa sahiptir. Kapak üzerinde yer alan tepelik yaprak biçimindedir.

17. Buhurdan

Gümüş. Env. No. 546. Yük. 20 cm. Osmanlı. 18. yy.

Gümüş buhurdan ajur ve kazıma tekniğinde yapılmıştır. Kaidesinden başka üç pirinç ayak üzerine oturan buhurdan bitkisel bezemelerle süslenmiştir.

18. Buhurdan

Gümüş. Env. No. 547. Yük. 25 cm. Osmanlı. 1826.

Ajur ve  kazıma tekniğinde yapılmıştır. 4 ayaklı kaidesi rumi bezemelidir. Ayaklar ejder başıyla sonuçlanmaktadır.

19- Buhurdan

Alpaka. Env. No. 430. Yük. 20 cm. Osmanlı. 19. yy.

Sarı alpakadan yapılmıştır. Buhurdanın ayaklarında ve gövdesinde stilize edilmiş kıvrım dallı yaprak motifleri bulunmaktadır.

20. Kandil

Altın. Env. No. 449. Yük. 21.5 cm. Osmanlı. 19. yy.

16 ayar altından yapılmış olan kandil vazo biçimlidir. Gövdesinde ajur tekniğinde yapılmış nar çiçeği ve yaprak motifleri yer almaktadır. Kitabesi silik olup “Sahibül hayrat………Sultan binti Murad Sultan” ibaresi okunmaktadır.

21. Kandil

Altın. Env. No. 450. Yük. 20 cm. Osmanlı. 19. yy.

Altın kandil ajur tekniğinde yapılmıştır. Rumi, palmet ve lale motifleriyle bezenmiştir. Gövde ve boyunda oval biçimli 12 adet camlı çerçeve bulunmaktadır.

22. Kandil

Pirinç. Env. No. 465. Yük.10 cm. Osmanlı. 19. yy.

Dökme tekniğinde pirinçten yapılmıştır. Altı köşeli gövdesinde oval biçimli camlı çerçeve yer almaktadır.

23. Kandil

Gümüş. Env. No. 472. Osmanlı. 1660. Ali Paşa’nın hediyesidir.

Gümüş kandil helozoni biçimindedir. Ajur ve tombak tekniğinde yapılmıştır. Göjvdesi palmet ve rumi motifleriyle bezenmiştir. Boyun bölümünde dört adet yazılı madalyon bulunmaktadır. Madalyonlarda “Nezri kandile sesep arz hulus etmektir. Âsitanı kerem Hazreti Mevlâna’ya, ettiki ahde vefa kıldığına pari. Ecrin itsende rahavi Ali Paşa 1071 şehri zilhicceti şerife” yazılıdır.

24. Kandil

Gümüş. Env.No. 474. Yük. 28 cm. Osmanlı. 17. yy.

Ali paşa tarafından Mevlana Dergahı’na vakfedilen kan­dillerden olmalıdır. 472 nolu kandilin benzeridir.

25. Kandil

Gümüş. Env. No. 488. Yük. 29 cm. Osmanlı. 19. yy.

Gümüş kandil kazıma ve ajur tekniğinde yapılmıştır. Gövdesinde yer alan madalyonlar stilize yaprak motiflidir. Askı kancaları melek figürlüdür.

26. Kandil

Gümüş. Env. No. 495. Yük. 9 cm. Osmanlı. 18. yy.

Gümüş kandil telkari tekniğinde yapılmıştır. Kase biçiminde olan kandilin zincir halkalıkları ejder figürlüdür.

27. Kandil

Gümüş. Env. No. 499. Yük. 14 cm. Osmanlı. 18. yy.

Gümüş kandil döküm, ajur ve oyma tekniğinde yapılmıştır. Kandilin gövdesinde ve omuz kısmında asma yapraklı üzüm motifleri yer almaktadır.

28. Çorba Tası

Bakır. Env. No. 401. Yük. 11 cm. İran. 18. yy.

Bakır çorba tasının ayrıca kapağı bulunmaktadır. Gövde ve kapağın tüm yüzeyi bitkisel bezemelidir. Tasın ağız kenarında bordur içerisinde Hafız Şirazi’ye ait beyitler yer almaktadır.

29. Çorba Tası

Bakır. Env. No. 403. Yük. 11 cm. İran. 19. yy.

Bakırdan yapılmış çorba tasının tüm yüzeyi bitkisel bezemelidir. Tasın boyun kısmında yer alan yazı kuşağında, İmam Ali ile diğer Şia imamlarının isimleri yazılıdır.

30. Su Tası

Pirinç. Env. No. 409. Yük. 5 cm. Osmanlı. 19. yy.

Pirinçten yapılmış olan şifa tasının tüm yüzeyi yazılarla bezenmiştir. Tasın göbek kısmında Mührü Süleyman içerisinde” Hu Allah” yazısı yer almaktadır.

31. Mum Makası

Pirinç. Env. No. 435. Uzunluk. 23 cm. Osmanlı. 19. yy.

Pirinç mum makasın kolları kazıma ve kabartma tekniğinde bitkisel bezemelidir. Gövde üzerinde aplik edilmiş yaprak motifleri yer almaktadır.

32. 3 Anahtar ve Kese

Demir. Kadife- İnci. Env. No. 443. Uzunluk. 16 cm. Osmanlı. 18. yy.

Türbe girişinde bulanan gümüş kapının anahtarıdır. Kadife kesesi klaptan ve inci işlemelidir. Dergâhların açık olduğunda türbedar bu zincirli anahtarı bayram­larda ve Cuma günlerinde boynunu takarak geziyormuş.

33. Leğen

Gümüş. Env. No. 2837. Yük. 11. cm. Osmanlı. 19.

Mualla ve İsmet Uluğ tarafından müzeye hediye edilmiştir. Gümüş leğen üzerinde Osmanlı Padişahı II. Abdülhamid’in tuğrası yer almaktadır. Leğenin kapağı ajur tekniğinde sümbül motifleriyle bezenmiştir.

34. Şekerlik

Tombak. Env. No. 3319. Yük. 15 cm. Osmanlı. 19. yy.

Tombak şekerlik iki parçadır. Kapağında stilize edilmiş kıvrım dallı bitkisel bezeme yer almaktadır.

35. İbrik

Gümüş. Env. No. 2838. Yük. 35 cm. Osmanlı. 19. yy.

Gümüş ibriğin gövdesinde bitkisel çerçeveli ayna motifi yer almaktadır. Kapağında Osmanlı Padişahı II. Abdül­hamid’in tuğrası ve şah damgası bulunmaktadır.

36. Gümüş Kapı

Ahşap üzeri gümüş kaplama. Yük. 230 cm. Osmanlı. 1599.

Sokullu Mehmed Paşa’nın oğlu Hasan Paşa tarafından yaptırılmıştır. Tilavet Odası’ndan Huzur-ı Pir’e girilen ikinci kapıdır. Osmanlı Sadrazamı Sokullu Mehmet Paşa’nın oğlu Hasan Paşa tarafından Mevlâna Dergâhı’na hediye edilmiştir. İki kanatlı ceviz ağacından yapılmış olan kapı gümüş plakalarla kaplanmıştır. Her kanat üç pano biçiminde tasarlanmıştır. Orta pano cilt kapağı biçiminde şemse ve köşebent motiflidir. Alt ve üst panolarda Celî sülüs hatla yazılmış şu kitabe yer almaktadır:

“Sadr-azam Muhammed’in halefi, vüzerâ serveri Hasan Paşa,

Âsitânına Bâb-ı Monla’nın, etdi elf-ü semânede ihdâ”

37-38. Gümüş Kafes ve Eşik

Yük. 78 cm. Osmanlı. 1597.

Maraş Mirimiranı Mahmud Paşa tarafından kalemkâr İlyas Efendi’ye yaptırılmıştır. Hz. Mevlâna’nın sandukasının ön tarafında yer almaktadır. Alınlığında şair Mâni’nin 32 beyitlik Türkçe şiiri yer almaktadır. Şiiri hattat Mirza Ali işlemiştir.

Osmanlı. 18. yy. yükseklik. 50 cm.

Miracı Simpaye denilen gümüş eşik iki basamaklıdır. Gümüş plakalarla kaplanmıştır. Şeb-i Arus törenlerinde Hz. Mevlâna’nın ölüm saatinde yapılan duadan sonra ziyaretçiler tazimle bu eşiği selamlarlar ve öperler.

39- Kandil

Gümüş.Env. No. 496. çap.27.5 cm. Osmanlı. 18.yy.

Gümüş kandil telkari tekniğinde hasır örgü işçiliğinde yapılmıştır. Gövdesi kase biçimlidir. Askılık kancaları ejder başlıdır. Gövde içerisinde çam kasenin konulduğu tel kaidesi bulunmaktadır.

40. Şamdan

Bakır. Env. No. 529. Yük. 38.5 cm. Osmanlı. 1766.

Şamdanın kaidesi çan biçimlidir. Gövde üzerinde uzun bir boyun üzerinde mumluk yer almaktadır. Bezemesiz olan şamdanın gövdesinde Ahmet Efendi tarafından vakfedildiği yazılıdır.

41. Kandil

Cam-pirinç. Env. No. 515. Osmanlı. 19 Yarım daire biçimli cam gövde yaprak biçimli çerçeve içine alınmıştır. Cam üzerinde boyalı bitkisel bezemeler bulunmaktadır. Üç kollu askılık zinciri vardır.

42. Fener

Pirinç. Env. No. 5773. 20.yy.

Dikdörtgen pirizma biçimli olan şamdanın dört yüzü cam çerçevelidir. Çerçeve kenarları ajur tekniğinde yapılmıştır. Üst kısmı yarım küre şeklindedir.Dört kollu askı zinciri bulunmaktadır.

43- Şamdan

Tunç. Env. No. 1063. Yük. 45 cm. Osmanlı. 17. yy.

Tunç malzemeden yapılmıştır. Gövdesi 10 köşelidir. Gövde üzerinde yazılı madalyonlar ile boyun kısmında kitabe yer almaktadır.

44. Sakal-ı Şerif Kutusu

Kantaşı, altın, elmas, yakut.Env.No. 441. 4 x6.3 cm. Osmanlı.19. yy.

Mevlâna Dergâhına Halet Efendi tarafından hediye edilmiştir. Dikdörtgen prizma biçiminde olan Sakalı şerif kutusunun yan yüzleri kan taşından yapılmıştır Çerçevesi altındır. Kapakta yer alan bitkisel bezeme 16 tane elmas 17 tane yakutla süslenmiştir.

45. Kandil

Gümüş. Env. No. 485. Yük. 16 cm. Osmanlı. 18.yy.

İki parçalı kandil gümüşten ajur tekniğinde yapılmıştır. Gövdesinde stilize edilmiş yaprak motifleri taçlandırılmış madalyon içerisine alınmıştır.

46. Kandil

Gümüş. Env. No. 478. Yük. 16 cm. Osmanlı. 18.yy.

İki parçalı kandil gümüş malzemeden ajur tekniğinde yapılmıştır. Gövde üzerinde ” Kelime-i Tevhid” Arapça olarak yazılmıştır. Kandilin omuz ve gövde kısmında stilize edilmiş bitkisel bezemeler bulunmaktadır.

47. Kandil

Cam-metal. Env. No. 516. Osmanlı. 19.yy.

Metal yapraklı çerçeve içerisine konulmuş olan cam kase sarı, mavi ve kırmızı renkle boyanmış stilize yaprak ve lale motifleriyle süslenmiştir. Üç kollu askı zinciri bulunmaktadır.

48. Şamdan

Gümüş. Env. No. 519. Yük. 37.5 cm. Osmanlı. 17. yy.

Gümüş şamdan çan biçimli gövdeye sahiptir. Gövde üzerinde lehimlenmiş mumluk boynu yer almaktadır.

49- Kandil

Gümüş. Env. No. 494. Yük. 32 cm. Osmanlı. 1837.

Semaver biçiminde olan kandil ajur ve kazıma tekniğinde yapılmıştır. Gövde üzerinde yaprak motifli üç askı kancası bulunmaktadır. Gövde kasnağı üzerinde Halil Hamid Paşa merhumun vakfıdır. 1837 yazısı yer almaktadır.

50. Şifa Tası

Pirinç. Çap. 14.5 cm. Osmanlı. 19.yy.

Kâse biçimli su tasının iç ve dış kısmında bölümlenmiş panolar içerisinde yazılarla bezenmiştir. İç kısımda Ayet el Kürsi, Felak ve Nas sureleri yazılıdır. Tasa tel ile bağlanmış tılsım pulları bulunmaktadır.

51. Tavus Kuşu

Pirinç. Env. No. 1506. Yük.19.5 cm.Osmanlı. 17. yy.

Eser Hakkari İli, Yüksekova İlçesi, Oramar Bucağı, Zerendi Köy’ünde bulunmuş 1965 yılında Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından Mevlana Müzesi’ne verilmiştir. Kazıma ve ajur tekniğinde bezenmiş olan Tavus kuşunun kuyruk kısmı döküm tekniğinde yapılmıştır. Ağız kısmında yer alan delikler ile kaide kısmında bulunan boşluk göz önüne alındığında eserin çeşme lülesi olduğu düşünülmektedir. Ancak eserin alem olduğu fikri daha ağır basmaktadır.

Benzer Konular:

TARİKAT EŞYALARI MÛSİKÎ ALETLERİ TEKSTİL ÜRÜNLERİ TAŞ ESERLER SERAMİKLER SAATLER

1. Duvar Saati

Ahşap – metal. Env. No. 445. Yük. 230 cm. Avrupa. 1799.

Sultan III. Selim’in Hediyesi. İngiliz yapımı duvar saati, Mevlâna Dergâhına Mevlevi olan Osmanlı Padişahı Sultan III. Selim tarafından hediye edilmiştir. Saatin kadranı beyaz mineli ve eski Türkçe rakamlıdır. Kadranın alınlığında ki dairevi plaka üzerinde yer alan vakıf kaydında şu yazı vardır:

“İbni yadigar bastani Hazreti Celaleddin Mevlâna Kuddise Sırrehü’l-âla Ez Canip Hakan-ı âzam ve Şehinşah-ı muazzam Sultan Selim Han bin Mustafa Han tavve’l-allahi ömrühû ile kıyâmi’s-saati. Sene 1214”.

Saat bezemesiz ahşap kasalıdır.

2. Duvar Saati

Ahşap – metal. Env. No. 3711. Yüksekliği 233 cm.

Girit Mevlevihanesi’ne ait olan saat, 1987 yılında Bedrettin Özmen tarafından müzeye hediye edilmiştir. Seferiada Smyrne imzalı olan saatin kadranı beyaz minelidir.

3. Masa Saati

Ahşap. Metal. Env. No. 447. Yüksekliği 68 cm. Avrupa. 18. yy.

Said Hemdem Çelebi Hediyesi. 1851 tarihli müze kayıtlarında, Postnişin Mehmet Said Hemdem Çelebi tarafından Mevlâna Dergâhı’na hediye edildiği yazılıdır. 4 ayrı müzik çalan saat George Prior London imzalıdır. Beyaz mineli kadranı Roma rakamlıdır.

4. Asma Saat

Gümüş. Env. No. 444. Çap. 12 cm. Avrupa.

Osmanlı Padişahı Sultan II. Mahmud’un devlet adamlarından Halet Efendi tarafından Mevlâna dergâhına hediye edilmiştir. Saat Markwick Perigal London imzalıdır.

5. Cep Saati

Metal. Env. No. 1391.

Edvard Prior London imzalıdır. Cep saatinin kadranı beyaz minelidir.

6. Kıble Nüma

Fildişi – pirinç. Env. No. 448. Çapı 3.7 cm. Osmanlı. 19.yy.

Fildişi kaplama içerisine yerleştirilmiştir. Mevlevi dedelerinden saatçi Ahmet Eflaki Dede tarafından yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Pusula gibi kullanılmaktadır. Daima kıble yönünü göstermektedir.

Benzer Konular:

TARİKAT EŞYALARI MÛSİKÎ ALETLERİ TEKSTİL ÜRÜNLERİ TAŞ ESERLER SERAMİKLER MADENİ EŞYALAR

1. Yazılı Pano

Çini. 70 x 70 cm. Osmanlı. 19. yy.

9 parçalı mavi zeminli Kütahya işi çini pano üzerinde celi sülüs hatla “Allah” yazısı yer almaktadır. Panodaki yazı bitkisel motifli bordürle çevrilmiştir.

2. Yazılı Pano

Çini. 70 x 70 cm. Osmanlı. 19. yy.

9 parçalı mavi zeminli Kütahya işi çini pano üzerinde Celf sülüs hatla “Muhammed” yazısı yer almaktadır. Yazı bitkisel motifli bordürle çevrilmiştir.

3. Askı Top

Çini. Env. No. 5801. Yük.30 cm. Osmanlı. 19. yy.

Şadırvanda asılı bulunan eser seram¬ikten yapılmıştır. Küre biçimli topun ortasında yazı kuşağı ile alt ve üst boşluklarında destarlı Mevlevi Sikkesi yer almaktadır. Yazı kuşağında

“aynı Muhammed ile Ali dür Şems Mevlâna her zaman yarü hayalim gulhü had kul kerem ya Hazreti sultan Mevlâna meded” yazılıdır.

4. Pano Seramik.

Env. No. 3360. Yük. 43 cm. Cumhuriyet. 20. yy.

Sanatçısı ve Hattatı: Yusuf Coşkun Benefşe.

Seramikten yapılmış eserin üzerinde Halim Özyazıcı hattıyla istif edilmiş celf sülüs hatla “Ya Hazret-i Mevlâna Hak Dost” yazılıdır. Yazının üst boşluğunda gül motifi kenarlarında da çiçek ve kalp motifleri yer almaktadır.

5. Pirinç Taneleri

Env. No. 1555. 1972

Altı adet pirinç tanesinin üzerine Bismillahirrahmanirrahim, Allah, Lailaheillallah, Allah – Muhammed, Allah – Muhammed, Muhammed Rasulullah yazıları siyah mürekkeple Arapça olarak yazılmıştır.

6. Devekuşu yumurtası

Env. No. 2207. Yük. 14 cm. Osmanlı. 19.yy.

Deve Kuşu yumurtalarının yüksek kubbeli mekanlarda örümcek tutmasını önlediği kabul edilmektedir. Bazı örneklerde Devekuşu yumurtalarının üzerleri bitkisel bezeme yapılarak süslenmiştir. Ayrıca levha gibi üzerlerine yazı yazılmış devekuşu yumurtaları da bulunmaktadır.

7. DeveKuşu yumurtası

Env. No. 5162. Yük. 15 cm.

Devekuşu yumurtasının içi boşaltılmıştır. Üst kısmına zincir takılı olduğundan askı top gibi kullanıldığı düşünülmektedir.

Benzer Konular:

TARİKAT EŞYALARI MÛSİKÎ ALETLERİ TEKSTİL ÜRÜNLERİ TAŞ ESERLER SAATLER MADENİ EŞYALAR

1. Askı Zincir

Mermer. Env.No. 550. Yük. 172 cm. Osmanlı. 17 yy.

Beyaz renkli mermerden yapılmış olan zincirin Konya Kalesi’nin kapılarının birisinde asılı olduğunu gösteren gravürler bulunmaktadır. Yekpare mermerden 5 halkalı zincire geçmeli olarak yapılmış olan kû’revi gövdesi ajur tekniğinde 5 köşeli yıldız motifleriyle bezenmiştir. Gövdenin iç kısmında spiral kıvrımlı bir küre daha yer almaktadır.

2. Askı Zincir

Mermer. Env. No. 551. Yük. 195 cm. Osmanlı. 16. yy.

550 envanter numaralı mermer kandile benzemekle birlikte daha ince mermerden yapılmıştır. Birbirine geçmeli parçalardan oluşan zincire bağlanmış olan kürevi gövdesi ajur tekniğinde 6 köşeli yıldız ve 5 genlerden oluşan geometrik süslemelere sahiptir. Gövdenin alt kısmında lotus çiçekli damla motifi yer almaktadır.

3. Mezar Taşı

Mermer. Env. No. 923. Beylikler. 1360.

Eflaki Dede’nin Türbesi, Mevlâna Müzesi’nin arka bahçesinde bulunmaktadır. Bu türbe bir süre Kadınhanlı Topbaş Dede’nin evi olarak kullanılmıştır. Burada bulunan mezar taşı Feridun Nafiz Uzluk tarafından 20 Nisan 1929 yılında müzeye getirilmiştir. Mermerden yapılmış olan mezar taşının ön yüzünde 6 satır halinde Celi sülüs hatla yazılmış olan kitabesinde:

“İntikâle min dâri’l-fenâi ilâ dâri’l-bekaî
Es-satru’l-kebîru ve’l-habru’l-habiyru feridu dehrinî
Vahidu asrihi el-merhum el-mağfur şeyh Eflakî
El ‘arifi tegammedehu’l-lahu bi gufrânihi yevme’l-isneynî
Ahire Recep min seneti ihdâ ve sittine ve seb’a”

yazısı yer almaktadır.

Mezar taşının arka yüzünde bir kandil ile iki yanında şamdan motifi bulunmaktadır.

4- Mezar Taşı

Mermer. Yük. 162 cm. Osmanlı.1864.

Mermerden yapılmış olan mezar taşı pehlelidir. Baş taşında destarlı Mevlevi Sikkesi bulan mezar taşı Muhammed Fehmi Dede’ye aittir. Ayak taşında güneş ve servi etrafına dolanmış asma yaprakları motifi yer almaktadır.

5. Mezar Taşı

Yük.148 cm. Osmanlı.1874.

Pehleli olan mezar taşının baş taşında destarsız Mevlevi sikkesi bulunmaktadır. Ayak taşı saksıdan çıkan çiçek motifleriyle süslenmiştir. Celi taliyk hatla yazılmış kitabesinde şunlar yazılıdır:

“Hu
Türbe-i mukaddese-i Hazreti Mevlâna
Kuddise sirruhu-l esnâ türbedarlığı
Hidmeti celilesiyle haiz
Şerefti mesaadet eden dedegan-ı
Zevi’l ihtiramdan el-merhum
El- Mevlevi Güzelhisarı Osman
Dede gafere-llahu lehu ve nevvere
Kabrehu ruhiçün
El Fatiha sene 1291 fi Ramazan”

6. Mezar Taşı.

Mermer. Yük. 159 cm. Osmanlı. 1864.

Şerife Hatice Hanım’ın Mezar Taşı – Mezar Taşı. Mermer. Yük. 146 cm.

Osmanlı. 1861. Kadın Efendi’nin mezar taşı. Mevlevi Dergahı Postnişinlerinden Said Hemdem Çelebi’nin annesi Şerife Hatice Hanımın mezar taşıdır. Baş taşı alev dilimi yapraklarla taçlandırılmış olup ortasında vazo üzerinde gül motiflerinden oluşan gülce motifi yer almaktadır. Hanım mezar taşlarına sikke yapılmadığı için bu mezar taşında Mevlevi Sikkesi kolye biçiminde arma olarak kitabenin üzerine yerleştirilmiştir.

Sait Hemdem Çelebi’nin hanımı Kadın Efendi’nin mezar taşıdır. Baş taşının alınlığının ortasında ve kenarlarınra gül motifleri bulunmaktadır.

Gül Tasavvufta Hz. Peygamberin sembolüdür.

7. Kitabe

Mermer. Env. No. 1160. Osmanlı. 1789.

Yusuf Ağa Medresesi’nin Kitabesi.

Konya’da yıkılmış olan tarihi eserlerin kitabelerin bir kısmı müzede koruma altına alınmıştır. Mermer kitabe üzerinde iki satır Celî sülüs hatla “Sahibül hayrat vel hasanat Yusuf Ağa kethüdai Hazret valde Sultan fi sene 1212” yazısı yer almaktadır.

8.Tuğra

Mermer. Env. No. 983. Osmanlı. 19. yy.

Mevlana Dergâhı’na Osmanlı Padişahları tarafından büyük ilaveler ve onarımlar yaptırılmıştır. II. Mahmud’a ait olan bu kitabe türbe giriş kapısı üzerinde yer almakta iken 1928 yılında yerinden kaldırılarak müze deposuna konmuştur.

9- Tuğra

Mermer. Env. No. 982. Osmanlı. 19. yy.

Osmanlı Padişahı II. Mahmud’a ait olan tuğra, türbenin giriş kapısı üzerinde yer alan diğer tuğra ile birlikte yerinden kaldırılarak depoya konmuştur. İri yaprak motifleriyle taçlandırılmış olan kitabe kırmızı boyalıdır. Tuğra oyularak yapılmıştır.

10.Hamail

Akik Taşı. Env. No. 1485. 4 x 3.4 cm. Osmanlı.

Altın çerçeve içine alınmış akik taşının kenarını Ayet-el-kürsî ve kelime-i tevhid yazılı bordür çevrelemektedir. Bordürün çevrelediği alanda Arapça Allah’ın 99 ismi yer almaktadır.

11. Akik Yüzük Taşı

Env. No. 1156. 1.7 x 1.3 cm. Osmanlı.

Oval biçimli yüzük taşı kahverengi akik taşından yapılmıştır. Taşın arkasında bulunan “şemse” motifi ile kenarında iki satır halinde kazıma tekniğinde yazılmış Ayet-el-kürsî yazısı vardır.

12.Oval Biçimli Taş

Boy. 160 cm. Yük. 60 cm. 1973.

Alman sanatçı Wolfgang Laib tarafından yapılmıştır. 1973 yılında Müze Müdürü Vahit Mescioğlu’na başvurarak Mevlâna Müzesi’ne mermer bir heykel yapmak istediğini bildiren sanatçıya Konya’dan mermer temin edilmiştir. İki aylık bir çalışma sonucunda yumurta biçimindeki bu mermer heykeli yapmıştır. Müzenin dışında bir yere konan heykel zaman içerisinde ziyaretçiler tarafından gökten düştüğü ve hastalıklara iyi geldiği söylentisine yol açtığından 1983 yılında müze bahçesi içerisine kaldırılmıştır.

Benzer Konular:

SAATLER MADENİ EŞYALAR LEVHALAR YAZMA ESERLER CAM ESERLER AHŞAP ESERLER

Mevlevî Dergâhına yüzyıllar boyu devlet adamları ve zenginler tarafından bağışlar yapılmıştır. Bunların arasında halılar ve kumaşlar dikkat çekicidir. Dergâhtan kalan Mevlevî kıyafetlerinin Hazret-i Mevlâna’ya ait sikke, cübbe, hırka gibi elbiseler olduğu, müze envanter kayıtlarından anlaşılmaktadır. Bu eserleri tanıtırken, envanter kayıtlarında Hazret-i Mevlâna’ya ait olan kıyafetlerin tamamına yer vermeyi uygun bulduk.

1. Sikke

Yün. Env. No. 687. Yük. 29 cm. Hz. Mevlâna’ya ait.

Beyaz yünden yapılmıştır. Sikke üzerinde güve yenikleri bulunmaktadır.

2. Arakiye

Yün. Env. No. 686. Yük. 20 cm. Hz. Mevlâna’ya ait.

Mevlevilerin geceleri giydikleri başlıktır. Beyaz yünden yapılmıştır. Boyu sikkeye göre daha kısadır.

3. Cübbe

Atlas. Env. No. 689. Uzunluk. 140 cm. Selçuklu. 13. yy.

Hz. Mevlâna’ya atfedilen cübbe, yeşil atlas kumaştan dikilmiştir. Düz yakalı, önü yırtmaçlıdır. Bel hizasına kadar kaytanlı düğmeleri bulunmaktadır. Cübbenin ön tarafı çok yıpranmıştır.

4. Hırka

Kumaş. Env. No. 690. Uzunluk. 150. Selçuklu. 13. yy.

Hz. Mevlâna’ya atfedilen hırka gri renkli gezi cinsi kumaştandır. Hırka astarı ile kumaş arasına pamuk konularak el dikişiyle dikilmiştir. Uzun yakalı ve önü yırtmaçlıdır.

5- Entari

Kumaş. Env. No. 692. Uzunluk. 132 cm. Selçuklu. 13. yy.

Hz. Mevlâna’ya atfedilen Entari gri renkli alaca cinsi kumaştan dikilmiştir. Yakalı ve önü yırtmaçlıdır.

6. Entari

6.Entari. Kumaş. Env. No. 693. Uzunluk. 128cm. Selçuklu. 13. yy. Hz. Mevlâna’ya atfedilen entari, gri renkli atlas kumaştan dikilmiştir. Geniş yakalı ve önü yırtmaçlıdır.

7. Cübbe

Kumaş. Env. No. 694. Uzunluk.139 cm. Selçuklu. 13. yy.

Hz. Mevlâna’ya atfedilen cübbe mavi renkli gezi cinsi kumaştan yapılmıştır. Geniş yakalı olan cübbenin önü yırtmaçlıdır.

8. Hırka

Kumaş. Env. No. 695. Uzunluk.117 cm. Selçuklu. 13. yy.

Hazreti Mevlâna’ya atfedilin hırka, mavi renkli pamuklu alaca cinsi kumaştan dikilmiştir. Yakalı ve önü yırtmaçlı olan hırka çok yıpranmış durumdadır.

9. Hırka

Kumaş. Env. No. 696. Uzunluk. 108 cm. Selçuklu. 13. yy.

Hz. Mevlâna’ya atfedilen hırka, mavi renkli boyuna yollu alaca cinsi kumaştan dikilmiştir. Önü yırtmaçlı olan hırka çok yıpranmış durumdadır.

10. Hırka

Kumaş. Env. No. 697. Uzunluk. 127 cm. Selçuklu. 13. yy.

Hz. Mevlâna’ya atfedilen hırka, mavi renkli alaca cinsi kumaştan dikilmiştir. Geniş yakalı ve önü yırtmaçlıdır. Astar ile kumaş arasına pamuk bulunmaktadır.

11.Entari

Kumaş. Env. No. 698. Uzunluk. 129 cm. Selçuklu. 13. yy.

Hz. Mevlâna’ya atfedilen entari, mavi renkli alaca cinsi kumaştan dikilmiştir. Çok yıpranmış olan entarinin eksik yerleri bulunmaktadır.

12. Hırka

Kumaş. Env. No. 699. Uzunluk. 120 cm. Selçuklu. 13. yy.

Hz. Mevlâna’ya atfedilen hırka, alaca cinsi kumaştan dikilmiştir. Yakalı ve önü yırtmaçlıdır.

13- Entari

Kumaş. Env. No. 700. Uzunluk. 135 cm. Selçuklu. 13. yy.

Hz. Mevlâna’ya atfedilen entari, mavi renkli alaca kumaştan dikilmiştir. Yakasız ve önü yırtmaçlıdır.

14. Cübbe

Kumaş. Env. No. 701. Uzunluk. 150 cm. Selçuklu. 13. yy.

Hz. Mevlâna’ya atfedilen cübbe, krem renkli gezi cinsi kumaştan dikilmiştir. Mermer desenli olan elbise yırtmaçlıdır.

15. Hırka

Kumaş. Env. No. 703. Uzunluk. 154 cm. Selçuklu. 13. yy.

Hz. Mevlâna’ya atfedilen hırka, mavi renkli atlas kumaştan dikilmiştir. Yırtmaçlı olan elbisenin kolları uzun ve dar biçimlidir.

16. Omuzluk

Env. No. 704. uzunluk. 100 cm. Selçuklu. 13. yy.

Hz. Mevlâna’ya atfedilen omuzluk, yeşil renkli canfes kumaştan dikilmiştir. Kenarlarında aplike edilmiş sim sırmalı bezeme yer almaktadır.

17. Cübbe

Kumaş. Env. No. 705. Uzunluk. 138 cm. Selçuklu. 14.yy.

Envanter kayıtlarında Mevlâna’nın oğlu Sultan Veled’e ait olduğu yazılıdır. Cübbe, kırmızı renkli atlas kumaştan yapılmıştır. Kumaş üzerinde iri gül motifleri yer almaktadır. Geniş yakalı ve önü yırtmaçlıdır.

18. Cepken

Kumaş. Env. No. 706. Uzunluk. 62 cm. Selçuklu. 14. yy.

Sultan Veled’e ait gömlek, pamuklu kumaştan dikilmiştir. Gömleğin ön yüzlerinde güneş ve nalın-ı şerif motifleri bulunmaktadır. Gömlek üzerinde Fetih suresi, Kelime-i Tevhid ve tılsımlı yazılar yer almaktadır. Osmanlı sultanlarının da buna benzer gömlekleri bulunmaktadır.

19. Serpuş

Keçe. Env. No. 707. Yük. 49 cm. Selçuklu. 13. yy.

Şemsi Tebrizî’ye aittir. İki yönlü başlık keçe üzerine kumaş kaplanmıştır. Kumaşın üzerinde kahverengi iplikle işlenmiş Kelime-i Tevhid ve Allah yazıları yer almaktadır.

20. Puşide

Deri – Atlas. Env. No. 637. 630 x 396 cm. Osmanlı.1894.

Hattatı: Hasan Sırrıdır. Sultan II. Abdülhamid yaptırmıştır. Hazret-i Mevlâna ile oğlu Sultan Veled’in sandukaları üzerinde örtülüdür. Deri üzerine atlas kumaştan yapılmıştır. Puşidenin üzerinde sim sırma ile yazılmış Ayet-el Kürsi, Esmâ-ı Nebi, Lafza-i Celâl ve Fatiha süresi yer almaktadır.

21. Puşide Levhası

Atlas. Env. No. 636. 175 x 105 cm. Osmanlı. 1790.

Osmanlı Padişahı III. Selim tarafından yaptırılmıştır. Yeşil renkli atlas kumaştan yapılmış olan örtünün üzerinde sim sırmalı yazı kuşakları ile kıvrım dallı bitkisel bezemeler bulunmaktadır.

22. Puşide Levhası

Atlas. Env.No. 638. 278 x 122 cm. Osmanlı. 19. yy.

Siyah atlas kumaştan sanduka levhası olarak yapılmıştır. Basık ke­mer alınlıklı puşide üzerinde sim sırma ile yazılmış Ayete’l-Kürsi yazısı ile sehpa üzerinde işlenmiş destarlı Mevlevi sikkesi yer almaktadır.

23. Puşide Levhası

Atlas. Env. No. 639.102x 38 cm. Osmanlı. 19. yy.

Siyah renkli atlas kumaştan yapılmıştır. Kenarı sim sırmalı bitkisel bordürle çevrili olan levhanın ortasında sim sırma ile yazılmış ” Sadakkahu Mevlâna el azim” yazısı yer almaktadır.

24. Seccade

Atlas. Env. No. 685.165 x 113 cm. Osmanlı. 16. yy.

Krem ve kırmızı renkli atlas kumaştan yapılmıştır. Üç kemerli mihrap nişli seccadenin kırmızı zeminli bordum, stilize edilmiş karanfil ve lale motifleriyle orta kısımda mihrap nişi ve bitkisel bezemelerle süslenmiştir.

25. Perde

Çuha. Env. No. 648. 230 x 175 cm. Osmanlı. 1888.

Selanik Mevlevihanesinden Mevlâna dergâhına hediye olarak gönderilmiştir. Mavi zeminli kumaş üzerine aplik edilmiş gül ve çiçek motifli bezemeler bulunmaktadır. Alınlığında yer alan kitabesinde;

“Sarıl durma aya perde-i ası hünkar olan derde
Yüz sür dembedem yerne niyaz id bakma bir ferde
Selanik Mevlevihanesi hadimi Derviş Ali Eşrefin
Bu babda bir hidmed muranesidir. Sene 1303″ yazılıdır.

26. Perde

Çuha. Env. No. 649. 217 x 155 cm. Osmanlı. 19. yy.

Yeşil renkli kumaştan yapılmıştır. Üzerinde aplike edilmiş stilize bitkisel bezemeler ile alınlıkta “Ya Hazret-i Mevlâna dost kuddise sırreh” yazısı yer almaktadır.

27. Keçe Seccade

Env. No. 646. 195 x 112 cm. Osmanlı. 1887.

Keçe seccade üzerinde, klaptanla işlenmiş Bursa Ulu Camii tasviri yer almaktadır. Alınlığında “Sene 1305 Bursa Cami-i Kebir resmidir” yazısı vardır.

28. Keçe Seccade

Env. No. 2191. 162 x 96 cm. Osmanlı. 19.yy.

Keçe seccadenin kenarı ve alınlık kısmı sarı renkli sim sırma ile kıvrım dallı bitkisel süslemelerle bezenmiştir. Keçenin dört yanı sırma saçaklıdır.

29. Halı Seccade

İpek. Env. No. 766. 175 x 111 cm Osmanlı 16. yy.

İpik iplikli, İran düğümlü halının orta zemininde kabe tasvirli mihrap yer almaktadır. Halı üç ana bordürle çevrilidir. Halının geniş bordüründe klaptan işlemeli kitabeler bulunmaktadır.

30. Halı Seccade

Yün. Env. No. 767. 180 x 116 cm. Osmanlı 16. yy.

Saray işi halı seccade kırmızı, yeşil, mavi, beyaz ve siyah renkli iplikler kullanılarak dokunmuştur. Ana bordüründe sülüs hatla yazılmış ayet kuşağı yer almaktadır. Halı seccadenin ortasında insan silueti yer almaktadır.

31.Halı Seccade

Yün. Env. No.801.164 x 118cm. Gördes. Osmanlı.16.yy.

Gördes halı seccade yün iplikle dokunmuştur. Stilize edilmiş gül ve bitkisel bezemeli halının etrafı 7 bordürle çevrilidir.

32. Halı Seccade

Yün. Env. No. 805.156 x 110 cm. Gördes. Osmanlı. 17. yy.

Yeşil renkli mihrap nişi bulunan seccade 11 bordürle çevrilidir. Stilize edilmiş bitkisel motiflerle bezenmiştir.

33. Halı Seccade

Yün. Env. No. 826. 160 x 123 cm. Kırşehir Osmanlı. 18.yy.

Yeşil renkli mihrap nişi bulunan halı seccade 11 bordürle çevrilidir. Stilize edilmiş bitkisel motiflerle bezenmiştir.

34. Halı Seccade

İpek. Env.No.1328.184 x 128 cm. Sivas. Osmanlı. 18. yy.

Saraş işi halı seccadenin lacivert zeminli ikili mihrap nişinde kandil asılıdır. Seccade 5 bordürle çevrilidir.

35- Halı Seccade

Yün. Env. No. 2045. 105 x 154 cm. Karaman. 19.yy.

Kırmızı renkli halı seccadenin ortasında sivri kemer alınlıtlı mihrap nişi bulunmaktadır. Halı bitkisel motifli dört ana bordürle çevrelenmiştir.

36. Halı Seccade

Yün. Env. No. 819.168 x 112 cm. Gördes. Osmanlı. 18.yy.

Halı seccade kerem renkle zemine sahiptir. Mihrap nişi iki yönlü olup mavi zeminlidir. Seccade 9 ince bordürle çevrilidir.

37- Halı Seccade

Yün. Env. No. 5881. 198 x 112 cm. Kırşehir. Osmanlı. 19.yy.

Kırmızı renkli halı seccadenin alınlığında kandil motifi bulunmaktadır. Halı stilize edilmiş çiçek ve ağaç motifleriyle bezenmiştir.

38. Çatma

İpek. Env. No. 598.153 x 124 cm. Osmanlı 16.yy.

İki parça çatma kumaş yan yana dikilidir. Oval biçimli madalyonların iç kısmı stilize edilmiş karanfil motifleriyle süslüdür. İpek ve klaptan iplik kullanılmıştır.

39- Çatma

İpek. Env. No. 616. 63 x 300 cm. Osmanlı. 16 yy.

Kırmızı zeminli çatma kumaş, stilize edilmiş Ay ve Güneş motiflidir. İpek ve klaptan iplikle dokunmuştur.

40. Kemha

İpek. Env.No. 622. 132 x 118 cm. Osmanlı. 16.yy.

İki parça kemha kumaş yan yana dikilmiştir. Yeşil renkli olan kumaş stilize edilmiş nar motifleriyle bezenmiştir.

41- Şal

Yün. Env. No. 595. Osmanlı. 19. yy.

Kırmızı, beyaz, lacivert renklerle yollu olarak dokunmuştur. Şal bitkisel motiflerle bezenmiştir.

42. Yorgan

Kadife. Env. No. 1904. 160 x 200 cm. Osmanlı. 19.yy.

Mor renkli kadife üzerine sim sırma işlemelidir. Stilize edilmiş hayat ağacı motifinin dalları üzerinde 13 adet kuş figürü bulunmaktadır.

43- Puşide Levha

Env. No. 1460. 81 x 64 cm. Osmanlı. 19.yy.

İki parçalı levha deri üzerine siyah atlas kumaş kaplanarak yapılmıştır. Dairevi madalyon içerisinde sülüs hatla yazılmış klaptan işlemeli Besmele ve ayet kuşağı yer almaktadır. Yazılı madalyonun dört kenarı stilize edilmiş kıvrımlı dallarla bezenmiştir.

44. Entari

Sevai. Env. No. 1313. Boy. 180.cm.0smanlı. 19.yy.

Uzun kollu, düz yakalı elbise dört yollu sevai kumaştan dikilmiştir. Elbisenin etek kısmı iki yandan yırtmaçlıdır.

45- Sancak

Kumaş.Env.No. 3862.200 x 253 cm. Osmanlı. 1895.

Mavi, pembe, yeşil, kırmızı, sarı renkli atlas kumaştan yapılmıştır. Dört kenarı sırmalıdır. Dört köşesinde Ay, Yıldız motifleri bulunmaktadır.

Yatay olarak üç bölüme ayrılmış olan sancağın yukarı kısmında Bismillahirrahmanirrahim nasrun minallahi ve fethün gariyp ve beşşiril müminin Lailaheillallah Muhammed Resulallah, Maşaallah, orta bordürde İnna fetehna leke fethanmübiyna nasrun minallahi ve fethun gariyp. Padişahım çok yaşa, alt bordürde Alay 72, taburu 2, İzmir vilayeti celilesine merbut Manisa ve Menemen taburunda 313 nolu kur’a efradının sancağı şerifi olup, Manisa sancağının Ulu camii şerifinde İshak çelebi vakfıdır. Sene 1313 yazıları yer almaktadır. Sancağın arka yüzü de ön yüzü gibidir.

46. Sancak

Kumaş. Env.No. 3863. 150 x 160 cm. Osmanlı.

Kırmızı ve krem renkli atlas kumaştan yapılmıştır. 3 kenarı püsküllü harçla çevrilidir. Bir yüzünde ay, yıldız motifi diğer yüzünde aplike edilmiş “Bismillahirrahmanirrahim la ilahe illallah Muhammed resulullah inna fetehna leke fethan mübiyna ve yensuru’llahi narsan aziza, Padişahım çok yaşa, Alay 38. – Girit Resmi” yazısı yer almaktadır.

47- Sancak

Kumaş. Env.No. 3864.120 x 180 cm. Osmanlı. 19. yy.

Krem renkli kumaştan yapılmıştır. Üst ve alt kenarı sırma saçaklıdır. Orta bordürde ay yıldız motifi ile Fetih sûresi nakşedilmiştir.

48. Sancak

Kumaş. Env. No. 3865.150 x 155 cm. Osmanlı. 19.yy.

Kırmızı, beyaz, krem ve yeşil renkli goblen kumaştan yapılmıştır. Üç kenarı püskülle çevrilidir. Dört kenarında ay yıldız motifi yer almaktadır. Üç yatay bölüme ayrılmıştır. Birinci kısımda “Mevlâna Sultan Vilayeti Konya”, İkinci kısımda “Lailahe illallah Hak muhammed Resulullah Ya Ebubekir, Ya Ömer, Ya Osman, Ya Ali, maşaallah” yazılıdır. Zülfikar ve Pence-i ali aba motiflerinin üzerinde de Fetih sûresi yer almaktadır.

49- Sancak

Kumaş. Env. No. 3883. 125 x 163 cm. Osmanlı. 1896.

Kırmızı atlas kumaştan yapılmıştır. Üç kenarı sırma harçla çevrilidir. Dört köşesinde sim sırmalı Ay Yıldız motifi bulunmaktadır. Sancağın ortasında El gazi Abdülhamid bin Abdülmecid Han el muzaffer daiman yazısıyla, Tuğra ve Osmanlı Devletinin arması yer almaktadır. Armanın kenarlarında “El cennetti tahtı zilalü’s-suyuf, Taşlıca mamulatı, Hayri Hüseyin. Nizamiye yetmişinci alayın dördüncü taburu kar’ası seni 1312 rumi, Konya Vilayeti Bozkır Kasabası Belviran Nahiyesindeki Ak Türbe’ye vakıftır” yazıları ile Fetih sûresi bulunmaktadır.

Benzer Konular:

TARİKAT EŞYALARI MÛSİKÎ ALETLERİ TAŞ ESERLER SERAMİKLER SAATLER MADENİ EŞYALAR

Mevlevi Tarikatında sema yapılırken ney, kudüm. rebab, ana enstrümanlar olarak kullanılmıştır. Bunlara ilave olarak geç dönemlerde halile, def, ud, kemence de kullanılmıştır.

Hüseyin Fahreddin Dede’nin şu dörtlüğü bunu çok güzel anlatmaktadır.

Gel dergeh-i Munla’ya da bak gör ne safa var
Her bir elem-i mühlike bin derd-i deva var
Efsane-i zühhad gibi zerk u riya yok
Âvâz-ı kudüm ü ney ü tanbur-ı neva var.

Mevlevi Dergâhlarında sevilerek kullanılmış olan Ney, Mesnevi’nin başında Mevlâna tarafından aşağıya aldığımız beyitlerle anlatılmaktadır:

Biş nev in ney çün şikâyet mî küned
Ez cüdâyîhâ hikâyet mi kuned
Kez neyistan tâ mera bü’brîdeend
Ez nefîrem merd ü zen nâlideend

Bu beyitleri, Feyzi Halıcı günümüz Türkçesine manzum olarak şöyle aktarmıştır:

Duy şikâyet etmede her an bu ney
Anlatır hep ayrılıklardan bu ney.
Der ki, feryadım kamışlıktan gelir,
Duysa her kim, gözlerinden kan gelir.

1. Ney

Kız. Kamış. Env. No. 379. Uzunluk. 74 cm. Osmanlı. 19. yy.

Mevlâna Dergâhında kullanılmış olan bu eser, Kız Ney’idir. Boğum yerleri gümüş telle sarılmıştır.

2. Ney

Bolahenk. Kamış. Env. No. 1186. Uzunluk. 59 cm. Osmanlı. 19.yy.

Kenan Rufai Dergâhı’ndan.

Kenan Rufai Dergâhı’na ait olan bu eser 1955 yılında Cemil Büyük Aksoy tarafından Mevlâna Müzesi’ne hediye edilmiştir. Neyin ikinci boğumunda eski Türkçe Bolahenk yazısı yer almaktadır.

3. Ney

Müstahsen. Env. No. 1187. Uzunluk. 61.5 cm. Osmanlı. 19.yy.

Kenan Rufai Dergâhı’ndan.

Kenan Rufai Dergâhı’na ait olan ney, Cemil Büyük Aksoy tarafından Mevlâna Müzesi’ne hediye edilmiştir. Neyin ikinci boğumunda iğne ile oyularak yazılmış eski Türkçe Müstahsen yazısı yer almaktadır.

4. Ney

Kamış. Env. No. 1166. Uzunluk. 20.yy.

Neyzen Tevfik’e ait.

Neyzen Tevfik’in pek meşhur olan Solak Ney’idir. Abdü’lbaki Gölpınarlı tarafından Mevlâna Müzesi’ne 1953 yılında hediye edilmiştir. Perdeleri kırmızı renkli ibrişimle sarılmıştır.

5. Ney

Kamış. Env. No. 1257. Uzunluk. 81 cm. Osmanlı.20.yy.başı.

Dergâhın Son Hücrenişini Mehmet Arısoy Dede’ye ait.

Dergâhların kapatıldığı tarihte Hücrenişin olan Mehmet Arısoy Dede, Mevlâna Müzesi’nde kendisine tahsis edilen müstahdem kadrosunda ömrünün sonuna kadar çalışmıştır. Bir ara Özel idareden maaşı karşılanamayacağı düşüncesiyle işine son verilmiştir. Dönemin Milli Eğitim Bakanlarından Hasan Ali Yücel olayı öğrenmiş ve Valilik makamını arayarak Mehmet Dede’ye sahip çıkılmasını istemiştir. Bunun üzerine Mehmet Dede 8 Ekim 1957 tarihinde öldüğü güne kadar kendisine tahsis edilen hücresinde kalmıştır. Mehmet Dede’nin ölümü üzerine Fevzi Halıcı şu dörtlüğü yazmıştır.

Can çerağı akseder bu kubbede,

Zülcelâl’im ruhuna rahmet ede.

Gitti bir yol, Molla Hünkâr aşkına,

Mesnevihan Mevlevi Mehmed Dede.

Ney, Mehmet Dede tarafından Mevlâna Müzesi’ne hediye edilmiştir.

Neyin birinci boğumunda eski Türkçe “Mehmet Dede Konya” yazısı yer almaktadır.

6. Kudüm

Deri. Env. No. 367. Çap. 26 cm. Osmanlı. 19. yy.

Konya Mevlâna Dergâhı’ndan kalan kudümün kasnağı kırmızı renkli deri ile kaplanmıştır.

7. Kudüm

Deri. Env. No. 368. Çap. 31 cm. Osmanlı. 19. yy-

Konya Mevlâna Dergâhı’ndan kalan kudümün kasnağı taba renkli deriyle kaplanmıştır.

8. Halife

Pirinç. Env. No. 374. Çap.25 – 29 cm. Osmanlı. 19. yy.

Pirinçten yapılmış olan iki parçalı halile Mevlâna Dergâhı’dan kalmıştır.

9-Def

Pirinç – Deri. Env. No. 375. Çap. 38 cm. Osmanlı. 19. yy.

Mevlâna Dergâhı’ndan kalan defin ahşap kasnağı yıldız motifi ile bezenmiştir. Ön yüzü ise beyaz ve siyah renkli fildişi kaplamadır.

10.Rebab

Ahşap. Env. No. 1170. Uzunluk. 65 cm. 20.yy.

İstanbul Mevlevihanelerinde uzun yıllar kullanıldığı söylenen Rebab, Cahid Gözkan tarafından müzeye hediye edilmiştir. Gövdesi Hindistan cevizinden yapılmıştır. Rebabın sap kısmı kemik kaplamadır.

11. Rebab

Ahşap. Env. No. 6157. Uzunluk. 65 cm. 20.yy Sebahaddin Volkan’a ait.

Sabahaddin Volkan’a ait olan Rebab oğlu Haydar Volkan tarafından 2001 yılında müzeye hediye edilmiştir.

12. Rebab

Ahşap. Env. No. 1243. Uzunluk. 39 cm. 20 yy. Eyyubi Mustafa Sunar’a ait.

Ünlü bestekâr Eyyubi Mustafa Sunar’a ait olan Rebab, 1957 yılında müzeye hediye edilmiştir.

13. Ud

Env. No. 2223. 20.yy.

Şerif Muhiddin Targan’a ait olan Ud, Safiya Ayla tarafından 1983 yılında müzeye hediye edilmiştir. Ud’un göbek kısmında fildişi yuvarlak madalyon içerisinde eski Türkçe 1917 tarihi ile Türk musiki makamları yazılıdır.

14- Kemence

Env. No. 4592. 20.yy.

Mirad Ustaoğlu tarafından 1963 yılında müzeye hediye edilmiştir. Kemençenin ön ve arka yüzünde rumi ve pal met motifli bezeme yer almaktadır.

15- Kemence

Env. No. 1050. 20.yy.

Arif şahap tarafından 1936 yılında müzeye hediye edilmiştir.

16. Keman

Env. No. 1405.19. yy.

Laika Karabağ tarafından müzeye hediye edilmiştir. Kol kısmı fildişinden yapılmıştır.

17. Ceng

Env. No. 3940, 20.yy.

Mustafa Yaşar Güvenç tarafından müzeye hediye edilmiştir.

Benzer Konular:

TARİKAT EŞYALARI TEKSTİL ÜRÜNLERİ TAŞ ESERLER SERAMİKLER SAATLER MADENİ EŞYALAR

1. Pazarcı Maşası

Demir. Env. No. 1365. Uzunluk. 42 cm. Osmanlı. 19. yy.

Mevlevilikte, pazara alışveriş için çıkan pazarcı dedenin belinde taşıdığı iki dilli sembolik demir maşadır. Sap kısımları Mevlevi sikkesi biçiminde olanları da vardır.

2. Teber

Demir. Env. No. 4487. Uzunluk. 65 cm. Osmanlı. 19.yy.

Seyyah dervişlerin yolculuk sırasında yanlarında taşıdıkları hilal biçimli silahtır. Mevlevi Dergâhı’ndan kalmış olan bu eserin başlık kısmı yarım hilal biçimind­edir. Başlığı kuş figürlüdür. Sap kısmı ile gövdenin birleştiği yerde müsenna olarak yazılmış “Ali” yazısı yer almaktadır.

3. Çanta

Deri. Env. No. 3468. Osmanlı. 19. yy.

Konya Mevlâna Dergâhı ile diğer Mevlevihaneler arasında yapılan haberleşmede kullanılmışlardır.

4. Keşkül

Abanoz. Env. No. 5153. Yük. 15 cm.Osmanlı. 19.yy.

Dervişlerin omuzlarına astıkları kayık biçimli kaplardır. Hindistan cevizi ve bakırdan yapılmış olanları bulunmaktadır. Dervişler keşkülü yiyecek toplamak için kullanmışlardır. Satın alma yoluyla müzeye kazandırılan bu eser abanoz ağacından yapılmıştır.

5. Mütteka

Ahşap. Gümüş. Env. No. 5100. Uzunluk. 60 cm. Osmanlı. 19. yy.

Baş tarafı iki yana kavisli kısa koltuk deynekleridir. Genellikle abanoz, pelesenk gibi sert ağaçlardan yapılmış ve gövdeleri gümüş, fildişi kakmalarla süslen­miştir.

Mevlevi dervişleri, Erbain denilen 40 günlük çileyi çıkarırken az uyumak için dayanak olarak Müttekaları kullanmışlardır.

Müzeye satın alma yoluyla kazandırılan eserin başlık kısmı stilize yaprak motifi biçimindedir. Gövdesi gümüş telkari işlemelerle bezenmiştir.

6. Alem

Pirinç. Env. No. 429. Yük. 37 cm. Osmanlı. 15. yy.

Şemsi Tebrizi Türbesi’nden Mevlâna Müzesi’ne getirilmiş olan Alem pirinçten yapılmıştır. Gövdesi ajur tekniğinde yapılmış palmet ve rumi motifleriyle bezenmiştir. Üst kısmında Allah yazısı, kenar bordüründe Fetih Süresi yer almaktadır.

7. Alem

Pirinç. Env. No. 1518. Yük. 49.5 cm. Osmanlı. 17. yy.

Pirinçten yapılmış olan alemin başlığı Mevlevi Sikkesi biçiminde yapılmıştır. Destar kısmında ajur tekniğinde yazılmış Ya Hazreti Mevlâna yazısı yer almaktadır. Alemin gövde kısmında yer alan yazıların arasında bulunan ketebe kaydında El Fakir Derviş Hüseyin El Mevlevi ile Amele Derviş İsmail yazılıdır.

8. Sancak

Kumaş. Env. No. 1356. 180 x 170 cm. Osmanlı. 19. yy.

Kırmızı atlas kumaştan yapılmıştır. Sancak 17 Aralık 1959 yılında Gelibolu’dan gelen 12 kişilik bir heyet tarafından Mevlâna Müzesi’ne hediye edilmiştir. Sancak I.Dünya savaşı ile Kurtuluş Savaşında Mevlevi alay ve taburları tarafından kullanılmıştır.

Sancağın bir yüzünde yeşil destarlı Mevlevi Sikkesi üzerinde Ya Hazreti Mevlâna yazısı ile altta Mücahih-i Mevleviye diğer yüzünde üç satır halinde yazılmış Fetih Süresi yer almaktadır.

9. Zikir Tespihi

Topkapı Sarayında yetişen ıhlamur ağacından. Env. No. 364. Osmanlı. 1911.

Ihlamur ağacından yapılmış olan zikir teşbihinin imamesi ve nişaneleri Mevlevi Sikkesi biçimindedir. Teşbih 1489 tanelidir. İmame üzerinde yer alan kitabesi çok önemlidir. Siyah mürekkeple yazılmış olan bu yazılarda Topkapı Sarayında yetişen ağaçlardan yapılarak Mevlâna Dergâhına gönderildiği okunmaktadır. Yazılar yer yer silinmiştir.

10. Zikir Tespihi

Env. No. 366. Osmanlı. 19. yy.

Mevlâna Dergâhı’ndan kalmıştır. Ahşaptan yapılmış olan zikir teşbihi 577 tanelidir.

Benzer Konular:

MÛSİKÎ ALETLERİ TEKSTİL ÜRÜNLERİ TAŞ ESERLER SERAMİKLER SAATLER MADENİ EŞYALAR